Page 126 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

FİZİK
Merdiven modellerinin kullanım açısından avantajları ve dezavantajları üzerine bir tartışma ortamı oluş- turulur ve konu ile ilgili sorular yöneltilerek cevapları aranır.
• Görsel 1’deki merdiven ile Görsel 2’deki merdiven arasındaki benzerlik hangi basit makineler arasın- da vardır?
• Yüksek bir yere çıkmak için tercih edilen Görsel 1 ve Görsel 2’deki merdivenleri yol ve kuvvet kazancı açısından değerlendirir misiniz?
• Sizler yüksek bir yere çıkmak için basit makineleri kullanarak kuvvet kazancı sağlayabileceğiniz nasıl bir sistem tasarlarsınız?
2. Keşfetme
Basit makine sistemlerini (sabit ve hareketli makara, eğik düzlemde hareket) analiz etmek üzere Görsel 5-a’da görülen düzenek hazırlanır.
Düzeneğin kurulması:
Öğrencilere düzeneğin resimleri dağıtılır ve sistemin tasarım aşaması ile ilgili kendi aralarında görev dağı- lımı yapmaları istenir. Sistem parçalarını birleştirme işleminden önce özdeş eğik düzlem parçaları ve araçların ağırlıkları dinamometre ile ölçülür. Parçalar birleştirerek düzenek kurulur.
Uygulama aşaması:
Görsel 5-b’de görüldüğü gibi özdeş araçlar eğik düzlem üzerine yerleştirir. Araçların harekete geçmesini sağlayacak minimum kuvvet belirlenerek (Görsel 5-c-d) hareketli makaranın ucuna gerekli ağırlık takılır ve eğimli yüzeyde araçların aşağıya doğru hareketi sağlanır. Araçların yatay düzlemde gidebileceği yol gözlemle- nir ve alınan yol ölçülerek not edilir. Etkinlik çalışması sonunda kullanılan sistem ve elde edilen veriler doğ- rultusunda karşılıklı bilgi alışverişinde bulunulur.
“Sistemi siz tasarlamış olsaydınız araçların yatay düzlemde daha fazla yol alması için sistemde hangi deği- şiklikleri gerçekleştirirsiniz?” sorusu yöneltilerek fikirleri alınır.
Görsel 5-a. Tasarlanan materyal Görsel 5-b. Araçların eğik düzleme yerleştirilmesi ve hareketli makaraya ağırlık takılması
Sabit makara Hareketli makara
Eğik düzlem tahtası
124