Page 291 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

ÖYG-2 - Nükleer Fizik
β-
γ α
β+
Elektrik yüklü plakalar
Görsel 7. Radyoaktif ışınların elektrik alanda hareketi
Haydi, sıra sizde;
Radyoaktif madde
Alfa (α) ve beta (β) parçacıklarının ve gama (γ) ışınlarının manyetik alandaki özelliklerini gösteren bir model oluşturunuz.
3. Açıklama
Kararsız durumdaki bir atom çekirdeğinin daha kararlı duruma geçerken parçacık veya elektromanyetik dalga şeklinde enerji yayması olayına radyasyon denir (Ocaktan, b.t).
Atom çekirdeğinin α parçacığı, β parçacığı, γ ışını ya da çekirdek kabuğundan elektron yakalaması olayına radyoaktif bozunma denir (Meriç, 2021).
Radyoaktif bir çekirdekten 42He çekirdeğinin yayınlandığı nükleer bir sürece alfa bozunumu denir. Beta (β–) bozunumda çekirdekteki bir nötron protona dönüşür. Bu durumda çekirdeğin atom numarası atarken bozunuma karşı karasızlık durumu da azalmış olur. Beta (β+) bozunumu proton bakımından zengin olan çekirdekte meydana gelir ve çekirdekteki proton nötrona dönüşür daha kararlı bir çekirdek oluşur. Çekir- dekten gama ışınlarının yayınması alfa ve beta bozunmalarına göre farklılık göstermektedir. Alfa ve beta bo- zunumunda çekirdekteki nükleonların sayısında ve türünde değişiklik meydana gelirken gama ışınlarının yayınlanması durumunda bir değişiklik olmaz. Nötronların doğada serbest hâlde bulunma olasılıkları çok düşüktür. Çünkü nötronların çok kısa bir yarı ömrü vardır. Nötronlar, nükleer reaksiyonlar ya da radyoaktif bozunmalar sonucu elde edilir (Çelik, 2017).
Alfa (pozitif) ve beta (negatif) parçacıkları yüklü parçacıklar olması dolayısıyla manyetik ve elektriksel alanda sapmaya uğrarlar. Alfa parçacıkları pozitif yüklü olduğundan negatif plakaya doğru, beta (β–) parça- cıkları negatif olduğundan pozitif plakaya ve beta (β+) parçacıkları pozitif olduğundan negatif plakaya doğru sapar. Gama ışınları yüksüz olmasından dolayı elektriksel ve manyetik alan tarafından saptırılamaz.
289