Page 27 - หนังสือประชุมวิชาการสถานบำบัดยาเสพติด ครั้งที่ 24
P. 27
การพัฒนารูปแบบการบำบัด ฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดโดยใช้ชุมชนเป็นฐานในระบบยุติธรรมเด็กและเยาวชน
(CBTxYM-FASTIC) : ศึกษาเฉพาะกรณีจิตเวชยาเสพติด
ภูมิ์พงษ์ ขุนฉนมฉ่ำ
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน
บทคัดย่อ
ความสำคัญ
การบำบัดรักษาและฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดโดยชุมชนมีส่วนร่วม หรือ CBTx เป็นรูปแบบการบำบัดฯ
ที่ใช้กันแพร่หลายกับกลุ่มผู้ติดยาเสพติด แต่เนื่องจากเด็กเยาวชนมีข้อจำกัดด้านพัฒนาการ มีสภาพปัญหาและ
สังคมซับซ้อนหลากหลาย จำเป็นต้องได้รับการคุ้มครอง ปกป้อง ดูแลตามหลักสิทธิเด็กจึงนำรูปแบบการจัดการ
รายกรณีในชุมชน (Community Case Management) มาปรับใช้เพื่อบูรณาการการทำงานให้เด็กเยาวชนปลอด
จากยาเสพติดและไม่กระทำผิดซ้ำ
วัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษารูปแบบการบำบัด ฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดโดยใช้ชุมชนเป็นฐานในระบบยุติธรรมเด็กและ
เยาวชนในระยะต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำของสถานพินิจฯ 4 แห่ง
2. เพื่อศึกษาปัจจัยความสำเร็จ บทเรียนและรูปแบบการดำเนินงานของการจัดการรายกรณีในชุมชน
วิธีการศึกษา
ดำเนินการวิจัยตามวงจร PAOR ของการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ตามแนวคิด
ของ Kemmis and McTaggart (1990) ประกอบด้วย การวางแผน (plan : P) การปฏิบัติตามแผน (act : A)
การสังเกต ตรวจสอบผลจากการปฏิบัติ (observe : O) และการสะท้อนผล (reflect : R) พื้นที่วิจัยคัดเลือกตาม
หน่วยงานที่มีผลการดำเนินงาน ด้านการประสานชุมชนที่ดีของกรมฯ ผู้ร่วมวิจัยมีทั้งนักวิจัยส่วนกลางและนักวิจัย
พื้นที่จำนวน 32 คน โดยนำเทคนิคการจัดการความรู้มาเป็นเครื่องมือในการสะท้อนการเรียนรู้ การเก็บรวบรวม
ข้อมูลเชิงคุณภาพจากการลงพื้นที่นิเทศ ติดตาม และผลการประชุมถอดบทเรียนการเรียนรู้
ผลการศึกษา
ผลการศึกษาพบว่าเด็กและเยาวชนทั้ง 4 แห่ง ได้รับการสอดส่องเฝ้าระวังความประพฤติทั่ว ๆ ไป มีการ
ดำเนินการตามแผนรองรับปัญหาเฉพาะด้านด้วยกลไกเครือข่ายชุมชน ผู้จัดการรายกรณีในชุมชนเตรียมการรองรับ
ปัญหาก่อนปล่อยตัวกลับชุมชนด้วยข้อมูลจากสถานพินิจฯ สอดส่องเฝ้าระวังความประพฤติและดำเนินการแก้ไข
ปัญหาต่างๆด้วยความร่วมมือในระดับจุลภาค (Micro Level) จากสมาชิกในชุมชน เช่น ผู้ใหญ่บ้าน กำนัน อสม.
และในระดับมัชฌิมภาค (Mezo Level) จาก รพสต อบต. สภอ. ฯลฯ โดยมีฝ่ายปกครองของอำเภอเป็นผู้ประสาน
กลไกภาครัฐมาสนับสนุนการทำงานของผู้จัดการรายกรณีในชุมชน
25
25
