Page 92 - YÜZYILLIK İMZA

Y Ü Z Y I L L I K İ M Z A
1942-1943 Ticaret Yıllığı’nda Fransızca ilan
S av a ş p at l a k verd i ğ i nde,
savaşa dahil olan çoğu ülke,
savaş sırasında sigorta söz-
leşmelerinin geçersiz olaca-
ğına dair yasalar çıkarmaya
başlamışlardı. İngiltere’nin
Trading with the Enemy Act
ve Fransa’nın Loi Interdit-
sant des Rapports avec les
Ennemisé gibi yasaları, savaş
sırasında sigorta ödemeleri-
nin yapılmamasını sağlayan
hükümler getirmişti. Bu yasal
düzenlemeler, sigorta ve rea-
sürans sektörlerinde büyük
değişikliklere yol açmış, her
ülke, savaşın ekonomik reji-
mine uyum sağlamak için çeşitli tedbirler almaya başlamıştı. Ancak, zayıf
ekonomiye sahip ülkeler için bu uyum sağlama süreci oldukça zorluydu ve
her ülke için farklılıklar göstermişti. Sigorta ve reasürans sektörü, savaşın
etkilerinden büyük ölçüde etkilenmiş ve her ülke kendi piyasa koşullarına
uygun önlemler almak zorunda kalmıştı.105
Savaşın hemen öncesinde, Akdeniz bölgesindeki ticari taşımacılık, harp
risklerine karşı alınan önlemler kapsamında yeniden düzenlenmişti. Türk
ihracat mallarının taşınmasını sadece Amerikan Exportline ve Hollanda
şirketleri üstlenmiş ve bu konuda işbirliği yapacaklarını bildirmişlerdi.
Akdeniz’in harp rizikoları, %6’dan %7,5’a, Amerika için %3’ten %10’a yük-
selmiş ve sigorta şirketleri Haziran 1939 itibarıyla Baltık Denizi için sigorta
yapmamaya başlamışlardı.106
Bu dönemde Almanya’dan gelecek gemilerin sigortalanması ise ciddi zor-
luklarla karşılaşmıştı. İngiliz sigorta şirketleri, gemi başına yüksek primler
talep ederek sigorta sağlamayı kabul etmişlerdi. Türkiye’de harp sigortaları
konusunda yerli sigorta şirketlerinin devreye girmesi, uluslararası merkez-
lere kıyasla daha uygun fiyatlarla hizmet sunulmasını sağlamıştı. Ticaret
Bakanlığı ile Milli Reasürans’ın yaptığı çalışmalar sonucunda, gemilerin
yerli şirketlerce sigortalanması kararlaştırılmış ve buna göre, yükler için
İstanbul’dan İskenderun’a giderken %3, gelirken de %3 olarak gidiş geliş
için alınan %6 riziko fazla görülmüş; gidiş geliş bir sefer için gemilerden
%4 alınması kabul edilmişti.107
Aynı dönemde, sektörde ise önemli değişiklikler meydana gelmiş ve Milli
Reasürans Şirketi’nin İdare Meclisi Başkanlığı’na halihazırda Güven Sigorta
Şirketi Umum Müdürü olan Rabbani Fehmi Tunaman seçilmiş, Umum Müdür
Refi Bayar ise sağlık durumu nedeniyle emeklilik talebinde bulunmuştu.
Savaş ile deniz harp sigortalarında İzmir coğrafi olarak belirleyici olmuş ve
kuzeyinde yer alan limanlara yapılan seferlerde geçerli bir konu olmamakla
105 A.g.e, s. 15.
106 Anadolu, 7.6.1939, s. 2.
107 Haber, 28.11.1939, s. 3.
9 0