Page 50 - MAKSİMUM BİZ | YAZ 2009

Bireyin ve dolay›s›yla toplumun kendini ifade et- me biçimlerinden biri olarak müzik, belki de en do¤ru- dan etkiye sahip olan sanat dal›. Aslen Afrika kökenli bir müzik türü olup köle ticaretinin bafllamas›yla bir- likte Amerika’ya getirilen Afrikal›lar›n kendi kültürleri- ni koruyabilmek için kulland›klar› sosyal bir araç hali- ni alan Blues ise dinleyebilece¤iniz en zor ve elit müzik türlerinden birisi.
Blues gibi günümüz popüler müzi¤ine yön veren tarzlar›n pek ço¤unun geliflimi oldukça ilginçtir. Günü- müz popüler müzi¤inin temelleri 1800'lerin sonunda Amerika' da at›lm›flt›r. Bundan önce sadece klasik mü-
zik vard› ve bu müzik genelde de oldukça popülerdi. Yöresel müzik türleri elbette yap›l›yordu. Ancak, dünya üzerinde hakim medeniyet Avrupa kültürü oldu¤un- dan, kabul gören müzik türü Avrupal›lar›n tercih etti¤i klasik müzikdi.
Blues ise asl›nda 1000 y›la yak›n geçmifli olan etnik bir müzik ve özünde en çok ritim özellikleriyle dikkat çeker. Ancak günümüzde icra edilmekte olan Electric Blues yüksek enstrüman hakimiyeti ve güçlü ritim kabiliyetiyle birlikte iyi bir armoni bilgisini de ge- rektiriyor. Modern Blues, Afrika kökenlerinin yan›nda çok yüklü bir etkileflime u¤ram›fl ve di¤er müzik türle- rinden etkiler bar›nd›rmakta. Bununla birlikte pek tü- rün oluflmas›na sebep olmufl ve kendisi baflkalafl›rken pek çok türü de kendisiyle birlikte de¤ifltirmifltir.
Buradan hareketle denilebilir ki, modern müzik köklerini büyük oranda Blues’dan al›r. Afrika kökenli Blues’un dünyaya yay›lmas›, ne yaz›k ki köle ticareti ile olmufltur. Afrikal› köleler en son var›fl noktalar› olan Amerika'ya gelmeden önce, Portekiz, ‹spanya ve Fransa baflta olmak üzere pek çok Avrupa ülkesine götürüldü- ler. Dolay›s›yla buralardaki kültürden fazlas›yla etkilen- diler ki bu Blues müzi¤ine de yans›d›. Örne¤in gitarla ta- n›flman›n bu zamanlarda oldu¤u san›lmaktad›r.
Bilindi¤i gibi Amerikan kültürü pek çok kültürün bir sentezidir. Ancak bu kar›fl›m›n müzik üzerindeki et- kileri pek homojen de¤ildir. Zira Amerikan müzi¤inde Afrikal›lar›n etkisi en üst düzeydedir.
Afrika müzi¤inin geliflimini anlamak popüler dünya müzi¤ini anlamak için önemli oldu¤undan bu konuya k›saca de¤inmek de faydal› olur. Amerika’daki Afrikal›lar›n H›ristiyanl›¤› kabul etmeden önceki dö- nemde yapt›klar› müzi¤e genel olarak Delta Blues de- nir. Bu tür, hiçbir ölçü, birim ve nota kullanmaks›z›n, a¤›t fleklinde söylenmifltir.
Amerikan iç savafl›ndan sonra köleler kimi eya- letlerde özgür olmufllar ve Amerika tarihinde ilk kez diledikleri ifli yapabilme f›rsat› bulmufllard›r. Fakat ön- ceden Amerika’da bir birikimleri olmad›¤› için ilk bafl- larda müzik ve bahçe iflleri d›fl›nda yapabilecekleri pek bir ifl yoktu. H›ristiyanl›¤a geçifl sonras›nda müzikte Tanr›’ya yakarmalar görülmeye bafllan›r. Gospel ad› verilen bu tarz Delta Blues gibi ölçüsüz de¤ildi. Söyle- nen flark›lar asl›nda ‹ncil'den al›nma dualard›. fiiir ni- teli¤inde olduklar› için ölçüleri de vard›. Gospel sonra- s›nda enstrümanlarla tan›flmaya da baflland›. Gospel tarz› Avrupal›lar›n kulland›klar› enstrümanlar›n da kullan›lmas›yla sadece ibadet için de¤il, e¤lence müzi-
48
Blues