Page 40 - MAKSİMUM BİZ | YAZ 2008

hukuk köflesi
De¤erli Okurlar,
Sigorta flirketleri ile acenteleri aras›nda sözleflme ile bafllayan akdi iliflkinin yü- rürlükteki Sigortac›l›k Kanununda yer alan ilgili hükümleri ile halen Meclis gün- deminde olan Yeni T.Ticaret Kanunu Ta- sar›s›nda öngörülen ilgili hükümleri ara- s›nda özellikle acentelik sözleflmesinin sona ermesi ile tazminat konular›ndaki düzenlemeler ihtilaf halinde taraflar ara- s›nda yeni bir hukuki sürecin bafllang›ç noktas› ile hukuki nedenini ve/veya ne- denlerini teflkil edecektir.
Sigortac›l›k Kanunu 23/15 f›kras›, acente- lik sözleflmesinin sona ermesi halinde o tarihe kadar acente taraf›ndan sigorta flirketine kazand›r›lm›fl sigortal›lar ara- s›nda yap›lm›fl sözleflmeler veya k›sa bir süre zarf›nda yap›lacak sözleflmeler ne- deniyle sözleflme iliflkisi devam etmifl ol- sayd› gelecekte elde edece¤i komisyona hak kazanaca¤›n›, ayn› maddenin 16. f›k- ras›nda, acentelik sözleflmesinin sona er- mesinden sonra sigorta flirketi acentenin portföyü sayesinde önemli menfaatler el- de etmifl ve hakkaniyet gerektiriyorsa acentenin sigorta flirketinden portföy tazminat› talebinde bulunabilece¤ini dü- zenlerken sadece acentenin sözleflmeyi hakl› nedene dayanmadan feshetmesi veya kendi kusuru ile sözleflmenin sigor- ta flirketi taraf›ndan feshine neden olma- s› hallerinden birinin varl›¤› halinde taz- minat hakk›n›n düflece¤i öngörülmüfltür.
Sigortac›l›k Kanununda yer almayan acentelik sözleflmesinin sona ermesi ko- nusu yeni T.Ticaret Kanunu Tasar›s›nda,
yürürlükteki T. Ticaret Kanununun 133 md. ve 134 md.leri kapsam›nda düzenle- nirken süresiz acentelik sözleflmelerini taraflardan her biri üç ay önceden ihbar- da bulunmak flart›yla feshedebilece¤ini, süreli sözleflmelerin ise, hakl› sebeple her zaman feshinin mümkün olaca¤›n›, üç ayl›k ihbar süresine uymadan veya hakl› sebep olmadan sözleflmeyi feshe- den taraf›n bafllam›fl ifllerin tamamlan- mamas› sebebi ile di¤er taraf›n u¤rad›¤› zarar› tazmin etmek zorunda kalaca¤›n› yinelerken süreli sözleflmelerin süresinin sona ermesine ra¤men taraflar›n uygu- lanmas›na devam etmeleri halinde söz- leflmenin süresiz hale gelece¤i yönünde yeni bir f›kra ilave edilmifltir.
Söz konusu Tasar›’da tazminat konusu 122 md.de “Denklefltirme ‹stemi” bafll›¤› alt›nda ve yukar›da de¤indi¤im Sigortac›- l›k Kanunundaki 23/15-16 f. hükümlerin- deki komisyon (ücret) ve/veya portföy tazminat› talep edebilme hakk›, hakk›n düflmesi ayn› kriter / kavramlara dayal› olarak yer alm›flt›r. Farkl› olarak, tazmi- nat›n kapsam›n› tayinde acentenin son befl y›ll›k faaliyeti sonucu ald›¤› y›ll›k ko- misyon veya di¤er ödemelerin ortalama- s›n› aflamayaca¤›, befl y›ldan k›sa süren sözleflme iliflkilerinde ise, bu sürenin or- talamas›n›n esas al›naca¤›, denklefltirme (tazminat) isteminden önceden vazgeçi- lemeyece¤i, sözleflme iliflkisinin sona er- me tarihinden itibaren bir y›l içinde bu hakk›n ileri sürülmesi gerekti¤i yönünde yeni bir düzenleme ile konunun uygulan- mas›na yönelik aç›kl›k getirilmifltir.
An›lan Kanun ve Tasar›’da mevcut komis- yona hak kazanmaya ve/veya portföy tazminat›n› (Denklefltirme ‹stemi) talep etmeye iliflkin düzenlemedeki kriter/kav- ramlardan do¤rudan hakimin takdirine ba¤l› “hakkaniyet ilkesi” d›fl›nda kalan “gelecekte elde edilecek komisyon ala- ca¤›”, “önemli menfaatler elde etmek”, “kendi kusuru”, “hakl› neden” hususlar› tart›fl›l›r mahiyette oldu¤undan iddia edildi¤inde ispat› gerekir.
Bugüne kadar uygulamada edinilen de- neyimler do¤rultusunda acentelik söz- leflmesi hükümlerinin yeniden tespit edi- lecek esaslar dahilinde revize edilmesi sonucu yarg›ya intikal edecek ihtilaflar›n say›s› da asgari düzeyde kalm›fl olacak- t›r. Sayg›lar›mla,
Esen Kal›n...........
Av. Ahmet H. Sanal Hukuk ve Rücu ‹fllemleri Müdürlü¤ü
38