Page 53 - MAKSİMUM BİZ | ARALIK 2022

İlham Veren Kadınlar
Latife Hanım
1898
1921
Latife Uşşakî, İzmir’in tanınmış 1922 ailelerinden biri olan “Uşaklıgil”
ailesine mensuptur ve yazar Hâlit Ziyâ
Uşaklıgil’in de akrabasıdır. Paris’te
Latife Uşşakî, 17 Haziran 1898 yılında İzmir’de doğdu. İzmir’in tanınmış ailelerinden biri olan “Uşaklıgil” ailesine mensuptur ve yazar Halit Ziya Uşaklıgil’in akrabasıdır.
Uşak kökenli aile, önce “Helvacızâde”, İzmir’e göçtükten sonra da “Uşakîzâde” olarak anılmıştır. Uşakîzâde Muammer Bey ile Adeviye Hanım’ın kızı olan Latife Uşşakî’nin; Vecihe (1907-1992), İsmail (1902-1973), Münci (1910-1932), Ömer (1903-1938) ve Rukiye (1908-1970) adlarında 5 kardeşi vardı. Uşakîzâde Köşkü’nün bahçesinde bulunan Camlı Köşk’te ilkokulu, İstanbul Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde ortaokulu ve liseyi okudu.
Sorbonne Üniversitesi’nde siyâset ve hukuk eğitimi aldı, Londra’da dil öğrenimi gördü. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Almanca biliyordu. Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk ile 29 Ocak 1923 tarihinde evlenen ve Çankaya Köşkü’ne yerleşen
Latife Hanım; yaşadığı döneme göre oldukça iyi eğitimli, ileri görüşlü, Türk kadınının değişimini dünyaya göstermiş önemli bir isimdir.
Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde siyâset ve hukuk eğitimi aldı, Londra’da dil öğrenimi gördü. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Almanca biliyordu.
Türkiye’ye döndüğünde Kurtuluş Savaşı henüz bitmemişti. Türk ordusunun İzmir’e girişinin ikinci günü Başkomutan Mustafa Kemal’in şehre geldiğini duydu (11 Eylül 1922). Bunun üzerine komutanlık karargâhına giderek, Mustafa Kemal’e, güvenlik gerekçesiyle Göztepe’deki konaklarında kalmasını önerdi. Gazi bu çağrıyı memnuniyetle kabul etti. Bu tanışma ayrıca taraflar arasında devamlı haberleşmenin başlangıcı oldu.
Mustafa Kemal Atatürk ile Latîfe Hanım, 29 Ocak 1923 tarihinde, Muammer Bey’in Göztepe’deki Uşakîzâde Köşkü’nde dinî nikâhla evlendiler. Nikâh bazı yönlerden dönemin adetlerine uymuyordu. Yaygın uygulamada kadınlar dini nikâhta yer almazken, Latife Hanım dinî nikâhta bulundu. Mareşal Fevzi Çakmak Paşa ve Kâzım Karabekir Paşa, Mustafa Kemal’in, Mustafa Abdülhâlik Renda ile Salih Bozok ise Latîfe Uşakî’nin nikâh şâhidi idi. Bu nikâhta yaşanan ilkler, sekiz ay sonra Merkez Kadısı Hüseyin oğlu Ömer Fevzi tarafından belge
hâline getirilmiş ve tasdik edilmiştir. Latife Hanım, yeni devletin başkenti Ankara’ya gelerek Çankaya’da ilk cumhurbaşkanlığı konutu olarak kullanılan Kuleli Köşk’te yaşadı. Atatürk’ün isteği üzerine TBMM’deki oturumları izlemeye giden Latife Hanım, TBMM’ye giren ilk kadın oldu. Atatürk’ün pek çok yurt gezisinde kendisine eşine eşlik etti.
1925 1975
1923
Gazi Mustafa Kemal Paşa ile Latîfe Hanım’ın evliliği, 5 Ağustos 1925 günü sona erdi. Boşanma haberi, 12 Ağustos 1925 günü hükûmet bildirisi ile duyuruldu.
Ayrıldıktan sonra Latife Hanım derin bir sessizliğe gömüldü. Anılarıyla ilgili olarak hiç kimseyle görüşmedi. Ailesini kaybettikten sonra da tümüyle İstanbul’a yerleşti. Atatürk’ün, Latife Hanım’la evliliği 2 yıl, 6 ay, 4 gün sürmüştü. Latife Hanım öldüğü 12 Temmuz 1975 tarihine kadar zaman zaman İzmir’de, zaman zaman da İstanbul’da yaşadı. Göğüs kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi ve Edirnekapı Şehitliği’ndeki aile mezarlığında toprağa verildi.
maksimumbiz | 51