Page 24 - BODRUMDergi | MAYIS 2024

SEYAHAT
TARIHÇESI
Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1526’da fethedilen Budin ve Peşte, bir buçuk asırlık süren bir Türk hakimiyeti yaşamıştır. 1662 yılında burayı ziyaret eden Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Budin ve Peşte’nin etraflı bir tasviri yer almaktadır. Evliya Çelebi’nin kaleme aldığı Seyahatname’ye göre Buda’da 25 cami, 47 mescit, 12 medrese, 16 mektep, 2 hamam, 8 kaplıca, 9 han, 1 saat kulesi ve 1 bedesten inşa edilmişti. Bunların çoğu bugün ayakta değil. Kısacası o dönemden günümüze Budapeşte’de Osmanlı izlerine dair pek bir şey kalmamış.
İlk kalıcı köprü olan Zincirli Köprü’nün açılmasıyla birbirine bağlanan iki şehirden biri olan Peşte, ülkenin idari, siyasi, ekonomik, ticari ve kültürel merkezi hâline gelmeye başladı. Ülkenin kırsal kesimlerinde artan göç, Macarların şehirde çoğunluğa sahip olmasını sağlamış, buna bağlı olarak da Budapeşte’de en çok kullanılan dil Almanca değil Macarca olmuştu.
I. Dünya Savaşı’nın sonunda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yıkıldı ve Macaristan Cumhuriyeti ilan edildi. II. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Budapeşte hava saldırılarından çok fazla zarar gördü. Bütün köprüler tahrip olup yıkılırken Zincirli Köprü’deki aslan heykelleri savaşın yıkımından kurtuldu.
1949 yılında Macaristan Komünist Halk Cumhuriyeti’nin ilan edilmesiyle şehirde demokratik değişiklikler talep eden barışçıl gösteriler başladı. Göstericiler Budapeşte radyo istasyonuna giderek taleplerinin yayınlanmasını istediler. Buna karşılık yönetim, göstericiler için vur emrini verdi. Macar askerleri ise silahlarını göstericilere vererek binanın ele geçirilmesini sağladılar. Böylece Macar Devrimi başlamış oldu. Kasım ayının başına kadar devam Çatışmalar 3 binden fazla ölüme sebep oldu. Altmışlardan seksenlerin sonuna kadar Budapeşte, Doğu Bloku’nun “En Mutlu Kışlası” olarak anılırdı ve şehir bu dönemde II. Dünya Savaşı’nın yarattığı yıkımı sonunda atlatabilmişti.
22