Page 55 - MAKSİMUM BİZ | YAZ 2011

2001: Bir uzay maceras›na anti-militarist bak›fl
Sinema tarihinin gelmifl geçmifl en büyük yönetmenlerin- den biri kabul edilen Stanley Kubrick'in, her filmi gibi bir baflyap›t olan ve hem elefltirmenler hem de yönetmenin hayranlar› aras›nda en çok tart›flma yaratan filmlerinin bafl›nda gelen film “2001: A Space Odysses” dir. Filmleri hakk›nda nadiren konuflan Kubrick bu filmi için “e¤er tar- t›fl›lacak bir film olmasayd› kendimi baflar›s›z sayard›m” fleklinde bir ifade kullanm›flt›r.
Konusu itibariyle, ça¤r›flt›rd›¤› gibi insano¤lunun dünya- d›fl› varl›klarla etkilefliminden ziyade ana tema, insano¤- lunun korunma içgüdüsü ile silah› keflfi ve bu paralelde militarizm etkisindeki evrimidir.
Filmde insano¤lunun geçirdi¤i iki adet evrim aya¤› bulun- maktad›r. Birinci evrim aya¤›nda içerisinde bulunduklar› çevreye karfl› tamamen savunmas›z olan bir maymun ka- bilesi görürüz. Önce bir kaplan taraf›ndan sald›r›ya u¤ra- malar› ard›ndan baflka bir maymun kabilesi taraf›ndan
taciz edilmeleri savunmas›z olduklar›n› vurgular. Bu teh- likelerden dolay› sürekli korku içerisindedirler, güvenli¤e ihtiyaç duyarlar. Güvenliklerini sa¤lamak için bir "alet"e ihtiyaçlar› vard›r. Kayna¤› belirsiz bir siyah sütun (mono- lit) adeta bu aleti icat etmeleri için gerek duyduklar› ilha- m› verircesine maymunlar›n karfl›s›na dikilir. Acayip ses- ler ç›karan tafl›n etkisiyle ertesi sahnede maymun kabile- si, basit bir kemi¤i silah olarak kullanabilece¤ini ve bu sa- yede koruma sa¤layabileceklerini keflfederler. Hemen ard›ndan yine bizimkilere kafa tutmaya gelen bir baflka kabile belirir. Burada di¤er kabile eli bofl olarak gelmifl- ken yani henüz silahtan haberleri yokken, bizim kabilede- ki neredeyse tüm maymunlar›n ellerinde birer kemik vard›r. Silahlanm›fl kabile di¤erlerinden bir eleman› orta- ya al›p adeta linç edercesine döverler. Bu sahnede gü- venli¤ini sa¤layan maymunlar›n beklenilece¤i üzere his- sedecekleri rahatl›ktan ziyade fliddet uygulamaktan al- d›klar› haz vurgulan›r. Bu evrimin ilk aya¤›d›r ve silah›n keflfi insano¤luna fliddetin keflfini de beraberinde getir- mifltir. Kendini koruyabilen ve fliddet uygulayabilece¤ini keflfeden insan art›k silah›n› gelifltirmek ile u¤raflabilir. Kemik yani ilk silahtan 4.000.000 y›l ilerisine yap›lan mefl- hur kesmede, silah›n geldi¤i son nokta gösterilir. San›la- n›n aksine kemikten geçifl yap›lan bu görüntü uzay gemi- si de¤ildir, nükleer bir silaht›r . Bu süre içerisinde kendi- ni teknolojik olarak ina-
n›lmaz gelifltiren insa- no¤lu, korunma güdüsü- nü hala muhafaza et- mekte ve silahlarda da en son noktaya do¤ru ilerle- mektedir. ‹nsano¤lu dün- yan›n da d›fl›na ç›km›fl, uzayda yerleflim yerleri kurmufltur. HAL gibi sü- per bilgisayarlar icat et- mifltir. Silahlar›n ve dola- y›s›yla yapay zekalar›n geldi¤i nokta o kadar üst-
53