Page 10 - 25_LiryDram_2019

Olga Tokarczuk Czuły
narrator
Przemowa noblowska, Akademia Szwedzka, Sztokholm, 7 grudnia 2019
© The Nobel Foundation
za zgodą: Jonna Petterson, Public Relations Of cer Nobelstiftelsen/The Nobel Foundation
1. Pierwsze zdjęcie, jakie świadomie prze- żyłam, to zdjęcie mojej matki, jeszcze za- nim mnie urodziła. Zdjęcie jest niestety czar- no-białe, przez co ginie wiele szczegółów, stając się zaledwie szarymi kształtami. Świa- tło jest miękkie i deszczowe, chyba wiosenne i najpewniej sączy się przez okno, utrzymu- jąc pokój w ledwie zauważalnym blasku. Ma- ma siedzi przy starym radiu, takim, które mia- ło zielone oko i dwa pokrętła – jedno do re- gulowania głośności, drugie do wyszukiwania
stacji.
To radio stało się potem towarzyszem mo- jego dzieciństwa i z niego dowiedziałam się o istnieniu kosmosu. Kręcenie ebonitową gał- ką przesuwało delikatne czułki anten i w ich zasięg tra ały rozmaite stacje – Warszawa,
Londyn, Luksemburg albo Paryż. Czasami jed- nak dźwięk zamierał, jakby pomiędzy Pragą a Nowym Jorkiem, Moskwą a Madrytem czuł- ki anteny natra ały na czarne dziury. Wtedy przechodził mnie dreszcz. Wierzyłam, że po- przez to radio odzywają się do mnie inne ukła- dy słoneczne i galaktyki, które wśród trzasków i szumów wysyłają mi wiadomości, a ja nie umiem ich rozszyfrować.
Wpatrując się w to zdjęcie jako kilkuletnia dziewczynka, byłam przekonana, że mama szukała mnie, kręcąc gałką radia. Niczym czuły radar penetrowała nieskończone ob- szary kosmosu, próbując dowiedzieć się, kie- dy i skąd przybędę. Jej fryzura i ubiór (du- ży dekolt w łódkę) wskazują, kiedy zrobiono to zdjęcie – to początek lat sześćdziesiątych
8 LiryDram październik-grudzień 2019
rys. Antero Guerra