Page 137 - Қодирова_электрон монография 2024
P. 137
тупроқларда кузатилди. Бу ҳолатни ушбу тупроқларда гумус ва
микроорганизмлар миқдорининг юқорилиги билан изоҳлашимиз
мумкин. Ўрганилган ферментлар фаоллиги микроорганизмлар
миқдорига нисбатан профил бўйлаб аста-секин камаяди ва устки
қатламда 1г тупроқда 8,0 - 23,5 мг глюкоза оралиғида ўзгариб
туради.
Тадқиқот объектининг бўз тупроқлар минтақасининг
тупроқлари орасида эскидан суғориладиган ўтлоқи тупроқлари
инвертаза фаоллиги юқорилиги билан қолган тупроқлардан фарқ
қилди ва бу кўрсаткич устки гумусли қатламда 1г тупроқда 7,1 мг
глюкозани ташкил қилди. Шунга ўхшаш ҳолатни чўл тупроқларида
ҳам кузатишимиз мумкин (24-жадвал).
24-жадвал
Сурхондарё воҳасининг чўл минтақаси тупроқларида
инвертаза фаоллигининг мавсумий динамикаси, 1г тупроқда
мг глюкоза 1 соат
Кесма Тупроқлар номи Чуқурлик, Йил мавсумлари
рақами см баҳор ёз куз
Термиз тумани
3 Суғориладиган тақир- 0-15 9,7 7,5 8,4
ўтлоқи тупроқ, кучсиз 15-30 8,8 6,6 7,5
шўрланган 30-50 5,2 4,0 4,5
50-70 4,1 3,1 3,5
Ангор тумани
6 Эскидан суғориладиган 0-15 14,7 11,4 12,7
ўтлоқи тупроқ, кучсиз 15-30 10,8 8,4 9,3
шўрланган 30-50 8,2 6,3 7,1
50-70 4,5 3,1 3,9
Музробод тумани
10 Янгидан суғориладиган 0-15 8,5 6,6 7,3
ўтлоқи тупроқ, кучли 15-30 5,1 3,9 4,4
шўрланган 30-50 3,8 2,6 3,3
50-70 1,9 1,4 1,6
Шеробод тумани
17 Эскидан суғориладиган 0-15 9,5 7,4 8,2
ўтлоқи-тақир тупроқ, 15-30 8,3 6,4 7,2
кучсиз шўрланган 30-50 4,7 3,6 4,0
50-70 3,9 3,0 3,3
18 Янгидан ўзлаштирилган 0-15 5,2 4,0 4,5
чўл-ўтлоқи тупроқ, 15-30 3,6 2,8 3,1
кучли шўрланган 30-50 2,9 2,2 2,5
123

