Page 140 - Қодирова_электрон монография 2024
P. 140
тупроқларида (6-кесма) чўл минтақасининг бошқа тупроқ типларига
нисбатан гумус (1,21%) ва азот (0,084%) миқдори бирмунча
юқорилиги уреазанинг фаоллигини таъминлайди (25-жавдал).
Жадвал маълумотларига кўра, уреазанинг фаоллиги баҳорда 10г
тупроқда - 0,32-1,4, ёзда – 0,24-1,05, кузда эса – 0,27-1,21 мг НҲ3 ни
ташкил этади. Уреаза фаоллиги бўйича кейинги ўринга
суғориладиган тақир-ўтлоқи тупроқларни қўйишимиз, уреаза
фаоллиги йил фасллари бўйича мутаносиб равишда 10г тупроқда
0,14-0,52; 0,10-0,39; 0,12-0,45 мг НҲ3 ни ташкил этади.
25-жавдал
Сурхондарё воҳасининг чўл минтақаси тупроқларида уреаза
фаоллигининг мавсумий динамикаси, мг НҲ3/10г тупроқда
24 соат
Кесма Тупроқлар номи Чуқурлик, Йил мавсумлари
рақами см баҳор Ёз куз
Термиз тумани
3 Суғориладиган 0-15 0,52 0,39 0,45
тақир-ўтлоқи тупроқ 15-30 0,26 0,19 0,22
тупроқ, кучсиз 30-50 0,18 0,13 0,15
шўрланган 50-70 0,14 0,10 0,12
Ангор тумани
7 Эскидан 0-15 1,40 1,05 1,21
суғориладиган 15-30 1,00 0,75 0,87
ўтлоқи тупроқ, 30-50 0,65 0,48 0,56
кучсиз шўрланган 50-70 0,32 0,24 0,27
Музробод тумани
10 Янгидан 0-15 0,27 0,20 0,23
суғориладиган 15-30 0,25 0,18 0,21
ўтлоқи тупроқ, 30-50 0,15 0,11 0,13
кучлишўрланган 50-70 0,10 0,07 0,08
Шеробод тумани
17 Эскидан 0-15 0,38 0,28 0,33
суғориладиган 15-30 0,34 0,25 0,29
ўтлоқи-тақир тупроқ, 30-50 0,20 0,15 0,17
кучсиз шўрланган 50-70 0,16 0,12 0,13
18 Янгидан 0-15 0,18 0,13 0,15
ўзлаштирилган чўл- 15-30 0,16 0,12 0,13
ўтлоқи тупроқ, кучли 30-50 0,12 0,09 0,10
шўрланган 50-70 0,09 0,06 0,07
Қизириқ тумани
27 0-15 0,17 0,12 0,14
126

