Page 24 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 24
ภูมิปัญญํากํารแกะสลักไม้ล้ํานนํา และอัตลักษณ์ลวดลํายแกะสลักไม้ของล้ํานนํา
ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
24
ลวดลํายงํานแกะสลักไม้ในงํานสถําปัตยกรรมล้ํานนํา
๑. หน้ําบัน คือส่วนที่อยู่ด้านหน้าของโบสถ์และวิหาร เป็นรูปทรงสามเหลี่ยมปิดอาคารที่มีโครงสร้างแบบม้าต่างไหม โดยลวดลายที่ช่างนิยมแกะสลักมีดังน้ี
๑.๑ ลวดลํายพรรณพฤกษํา เปน็ ลวดลายทช่ี าวลา้ นนา รับเอามาจากที่อื่นแล้วเอามาดัดแปลงจนมีเอกลักษณ์เป็น ของตัวเอง ลายดอกไม้ท่ีพบมากได้แก่ ลายดอกสับปะรด หรือ ลายดอกตาขะนัด ลายดอกทานตะวัน ลายดอกไม้ประดิษฐ์ และ ลายพมุ่ ขา้ วบณิ ฑ์ ซงึ่ มกั จะอยกู่ บั ลายผกั กดู และลายกา้ นขด
๑.๒ ลวดลํายเมฆไหล มลี กั ษณะบดิ เปน็ รวิ้ คลา้ ยเมฆไหล หรือบ้างก็ว่ามีลักษณะเหมือนไส้หมู
๑.๓ ลํายสัตว์ในควํามเชื่อและวรรณคดีต่ํางๆ เช่น ลายหงส์ ลายครุฑ ลายกิเลน ลายสิงห์ ลายสัตว์ที่พบใน ธรรมชาติเช่นลายนกยูง นกชนิดต่างๆ และลิง
วิหารล้านนา
๑.๔ ลํายกนก เป็นลายที่ดัดแปลงมาจากลายไทย กนกของล้านนามีลักษณะไม่เรียวหรือแหลมเพรียวเท่ากับของ
ภาคกลาง๑.๕ ลํายกระจงั เปน็ ลายกลบี สามเหลยี่ ม มหี ยกั ๒ หยกั และมีกลีบในซ้อนอยู่อีก ๑ กลีบ ลักษณะคล้ายกลีบบัว
๑.๖ ลวดลํายในกรอบสเ่ีหลยี่ ม นยิ มสรา้ งในกรอบตาผา้ หรือโครงม้าต่างไหม ประกอบด้วยลายกระจัง ลายดอกไม้ แล้วแต่ช่างจะคิดสร้างสรรค์
๑.๗ ลวดลํายเทวดํา มีลักษณะเป็นภาพเทวดา สวมเครื่องทรง อาจจะทาเป็นรูปเทพพนมหรือเทวดาท่ีกาลัง เหาะอยู่
๒. โก่งค้ิว เป็นส่วนท่ีอยู่ถัดลงมาจากหน้าบัน เป็น แผ่นไม้โค้งลงมาด้านล่าง ลักษณะคล้ายคิ้ว ส่วนนี้จะมีการ แกะสลักคล้ากับลายที่อยู่หน้าบัน
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
