Page 34 - e-book สถาบันทันตกรรม

27
3. Thai Mental State Examination (TMSE)* เปนแบบประเมินทส่ี รางข้นึ ในประเทศไทยแตกตาง จาก MMSE หลายประการ เชน บอกวันของสัปดาหยอนหลัง จําแนก similarity โดยบอกความเหมือน ของสุนัขและแมว หรือใชการวาดรูปบานแทนการวาดรูปหาเหลี่ยมซอนกัน โดย train brain forum committee (Train the Brain Forum Committee, 1993) แนะนําคาปกติ คือ คะแนนมากกวา 23 คะแนน หากไดนอยกวาหรือเทากับ 23 คะแนนถือวาผิดปกต5ิ
4. Montreal Cognitive Assessment (MoCA)* เปนแบบประเมินสั้นที่พัฒนาโดย Ziad Nasreddine เพ่ือคัดกรองภาวะ mild cognitive impairment (MCI) โดยมีคะแนนเต็ม 30 คะแนน การศึกษา เบื้องตนพบวา เมื่อใชจุดตัดที่ คะแนน < 25 มี sensitivity 90% และ specificity 100% สําหรับการตรวจพบ MCI สวน MoCA ฉบับภาษาไทย กําหนดจุดตัดที่ ≤ 24 คะแนน (เพิ่ม 1 คะแนน หาก ระดับการศึกษา ≤ 6 ป) และมีความไว (sensitivity) 89 % และความจําเพาะ (specificity) 75% สําหรับ การตรวจพบ MCI ดังน้ัน MoCA จึงเปนแบบประเมินที่เหมาะสมกวาสําหรับการคัดกรองภาวะ MCI เมื่อเทียบ กับแบบประเมินอื่น ๆ6
เคร่ืองมือท่ีใชในการประเมินสมรรถนะของผูสูงอายุท่ีมีภาวะสมองเสื่อม(Functional Assessment)7
ในการดูแลผูปวยสมองเสื่อม นอกจากคัดกรองยังตองคัดแยกตามระดับความรุนแรงของโรค และระดับสมรรถนะของผูปวยดวย โดยใชเครื่องมือตางๆในการประเมินสมรรถนะของผูปวย แบงเปน การประเมินความสามารถในการใชชีวิตประจําวันผานการประเมินการชวยเหลือตนเองขั้นพื้นฐาน (Basic activity of daily livings) การประเมินความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันโดยมีการใช อุปกรณ (Instrumental activity of daily livings) ดังนี้
1. Barthel Index เปนแบบประเมินการชวยเหลือตนเองขั้นพื้นฐาน อยูในแบบประเมิน 9 ดาน สําหรับผูสูงอายุ ประกอบดวย การกิน (eating) การอาบน้ํา (bathing) การแตงตัว (dressing) การเคล่ือนไหว ยายที่ (transferring) การใชหองน้ํา (toileting) การเคลื่อนที่ในบาน (mobility) ซึ่งสามารถซักประวัติไดจาก ผูสูงอายุและผูดูแล หากพบวาบกพรองจะทําใหเกิดปญหาหลาย ๆ ดานตามมา
2. ดัชนีจุฬา (Chula Daily Activity Index) เปนการประเมินการทํากิจวัตรประจําวันโดยใชอุปกรณ ไดแก การทําอาหาร (cooking) การทําความสะอาดบาน (heavy house work) การจับจายใชสอย (money exchange) การเดิน (walking) การเดินทาง (transportation)
เครื่องมือประเมินภาวะหรือความรุนแรงของภาวะสมองเส่ือม
1. Functional Assessment Staging Test (FAST) เปนเครื่องมือประเมินที่มีความนาเชื่อถือ
สําหรับประเมินความเสื่อมถอยของการทํางานของสมองในผูที่มีภาวะสมองเสื่อมเปนลําดับขั้นตั้งแต รุนแรงนอยไปถึงรุนแรงมาก โดยคะแนนที่เพิ่มมากขึ้นสื่อถึงระดับความรุนแรงที่เพิ่มขึ้น หรือหมายถึง สมองเสื่อมถอยลดลง โดยใชซักถามจากญาติและตัวผูปวย ยกตัวอยางเชน ปญหาดานความจําความ ยากลําบากในการทํางานท่ีซับซอน ความสามารถในการใชชีวิตประจําวัน เปนตน (รายละเอียดในบทท่ี 1)
* สามารถศึกษาตัวอยางในภาคผนวกท่ี 1 และ ภาคผนวกท่ี 2