Page 102 - หนังสือเอกลักษณ์ของระบอบประชาธิปไตย

กฎห้มายรัฐธัรรมนัูญ์ แลิะนัักรัฐศูาสตร์คายคอมมอนัลิอว์ เชนัในั อังกฤษ สห้รัฐอเมริกา ออสเตรเลิีย นัิวซีแลินัด์ แคนัาดา ฯลิฯ สวนันัักกฎห้มายรัฐธัรรมนัูญ์แลิะนัักรัฐศูาสตร์ภาค พนั่ ยโ่ รปเรยี กกฎแห้ง ความประพฤตขิ ององคก์ รทุ่างการเมอ่ งเห้ลิา นัวี า “จ้ารตี ประเพณทุ่ี าง รฐั ธัรรมนัญ์ู ” (constitutional custom ห้รอ่ coutume constitutionnelle) คนัทุ่ใี ชค้ ํานัี คนัแรก ๆ ค่อ ไดซี (Dicey) นัักกฎห้มายรัฐธัรรมนัูญ์อังกฤษผู้เร่องนัาม ได้ประดิษฐ์ขึนัเพ่อ ให้เ้ ห้นั็ ขอ้ แตกตา งกนัั ระห้วา งสว นัธัรรมเนัยี มปฏิบัิ ตั ขิ องรฐั ธัรรมนัญ์ู (convention of the constitution)ซงึมใิชกฎห้มายกบััสวนักฎห้มายของรฐัธัรรมนัญ์ู (lawoftheconstitution) เพราะไดซีเห้็นัวาคําวากฎห้มายรัฐธัรรมนัูญ์ (constitutional law) นัันักว้างขวางแลิะ ครอบัคลิ่มทุ่ัง ๒ ประการนัี เข้าไว้แลิะในัฐานัะ “ครูสอนักฎห้มาย” ไดซีเองจ้ะไมยอมสอนั เร่องธัรรมเนัียมปฏิิบััติของรัฐธัรรมนัูญ์ แตจ้ะสอนัเฉพาะกฎห้มายของรัฐธัรรมนัูญ์เทุ่านัันั (ดู A.V.Dicey, 10th ed, 1959, pp.55 โดยเฉพาะ pp.22-32) ซึงไดซีเห้็นัวาได้แก “ความ เข้าใจ้แลิะยอมรับักันั (understandings) ความเคยชินั (habits) ทุ่างปฏิิบััติ (practices) ซึงถึงแม้จ้ะกําห้นัดความประพฤติขององค์กรผู้ใช้อํานัาจ้อธัิปไตยทุ่ังห้ลิาย ความประพฤติ ของรัฐมนัตรี ของข้าราชการ ก็มิใชกฎห้มายแตประการใด เพราะศูาลิไมยอมรับับัังคับัให้้” (1959, p.24) ศูาสตราจ้ารย์ฮู้ด ฟิลิลิิปส์ (Hood Phillips) เห้็นัวา ธัรรมเนัียมปฏิิบััติทุ่าง รัฐธัรรมนัูญ์ ค่อ “กฎแห้งการประพฤติปฏิิบััติทุ่างการเม่องทุ่ีบั่คคลิทุ่ังห้ลิายซึงถูกกฎนัันั บัังคับั ถ่อวามีผลิผูกพันัตนั แตซึงมิใชกฎห้มายเพราะศูาลิมิยอมรับับัังคับัตามกฎเห้ลิานัันั ห้ร่อรัฐสภามิได้ยอมรับับัังคับั ตามกฎเห้ลิานัันัอยางเป็นัทุ่างการ” (Hood Phillips , 1973, p.77) สวนัศูาสตราจ้ารย์มาร์แชลิ (Geoffry Marshall) แลิะมูดดี (Graeme C. Moodie) เห้็นัวาธัรรมเนัียมปฏิิบััติทุ่างรัฐธัรรมนัูญ์ ห้มายถึง “กฎเกณฑิ์ทุ่ีกําห้นัดความประพฤติทุ่าง รัฐธัรรมนัูญ์ ซึงบั่คคลิทุ่ังห้ลิายผู้มีสวนัในัระบับัรัฐธัรรมนัูญ์นัันัเห้็นัวามีผลิผูกพันั (binding) ตนั แตซึงมิได้มีการบัังคับั โดยศูาลิห้ร่อโดยเจ้้าพนัักงานัรัฐสภา” (G Marshall & G.C. Moodie, 1971, p.23-24)
จ้ากความห้มายทุ่ีกลิาวข้างต้นันัี ทุ่ําให้้เราได้ลิักษณะของธัรรมเนัียมปฏิิบััติ ทุ่างรัฐธัรรมนัูญ์วามี ๒ ประการ ค่อ
(๑)เปนั็ ทุ่างปฏิบัิ ตั ิ(practice)ห้รอ่ ธัรรมเนัยี มทุ่เีคยประพฤตสิ บั่ ตอ กนัั มา
94 เอกลักษณ์ของระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข