Page 70 - จิตรกรรมสีฝุ่น

4.3 จั์ตรักรัรัมสีีฝุุ่นในกัมพ้ชา
กม่ั พช่้ ปจั จบุ นั คอื เขม่รืในอด้ต่ี จกกรืศิกึ ษ ขอ ม่ล้ ทำงปรืะว่ต่ั ศิิ สัต่รืพ์ บว่่ โบรืณสัถุนของเขม่รื กรืะจยไปทำัว่ต่ังแต่่อ่ว่ไทำยถุึงเว่ียงจันทำรื์ และจก ไซึ่่ง่อนจนถุึงลุ่ม่แม่่นําเจพรืะย ม่ีพืนทำีสั่ว่นใหญ่่ ของอินโด้จีนอย่้ต่อนใต่ของปรืะเทำศิลว่และทำง ต่ะว่นั ออกของไทำย ในอด้ต่ี เขม่รืโบรืณเปน็ ศิน้ ยก์ ลง ของรืช่อณจักรืทำีได้รืับอิทำธิพลจกฮินด้้ ช่ว่จีน เรืียกว่่ “ฟื้้นัน” ซึ่ึงเป็นคําทำีม่จกกรืเลียนเสัียง ภษเขม่รืว่่ “พนม่” หม่ยถุึงภ้เข ใช่เป็นช่ือ ต่ําแหน่งของกษัต่รืิย์แสัด้งถุึงคว่ม่สัําคัญ่ว่่เป็น “กษต่ั รืยิ แ์ หง่ ภเ้ ข” และจกพรืะนม่ของผู้ป้ กครือง นีเองจึงทำําใหจีนใช่เรืียกเป็นช่ือของอณจักรืฟื้้นัน (ยอรื์ช่ เซึ่เด้สั์, 2545)
ในสัม่ัยโบรืณก่อนเป็นอณจักรืฟื้้นัน (พุทำธศิต่ว่รืรืษทำี 6-11) เขม่รืได้รืับศิิลปว่ัฒนธรืรืม่ ม่จกอินเด้ียโด้ยต่รืง น่เสัียด้ยในคว่ม่เป็น อณจักรืทำีรืุ่งเรืืองแต่่กลับไม่่พบจิต่รืกรืรืม่สัีฝีุนเลย ในขณะทำีสัม่ัยเขม่รืพอม่ีใหศิึกษได้บง ซึ่ึงปัจจุบัน รื้จักกันในนม่ปรืะเทำศิกัม่พ้ช่ ในช่่ว่งปลยพุทำธ ศิต่ว่รืรืษทำี 13 พรืะเจช่ัยว่รืม่ันทำี 2 (Jayavarman II) ได้สัถุปนขึนเป็นเทำว่กษัต่รืิย์ต่ม่ลัทำธิศิิว่ะเว่ทำย์ นับถุือพญ่นค ซึ่ึงเป็นคว่ม่เช่ือด้ังเด้ิม่ทำีเสัรืิม่ พรืะบรืม่ีของกษัต่รืิย์ในกรืม่ีอํานจเหนือแผู้่นด้ิน รื้ปแบบของศิิลปะในสัม่ัยนีม่ีอิทำธิพลอินเด้ียสัม่ัย คุปต่ะครือบงําอย้่ ปรืสัทำนครืว่ัด้นครืธม่ก็ม่ีกรื ก่อสัรืงใช่อิฐม่กกว่่กรืใช่หินต่่อม่ช่่งช่ว่เขม่รื ได้พัฒนด้นกรืออกแบบและปรืับปรืุงว่ิธีกรื ก่อสัรืงโด้ยกรืใช่หินปรืะกอบกันอย่งปรืะณีต่ โด้ยไม่่ต่องใช่ป้นขว่เช่ือม่ต่่อกัน ต่กแต่่งด้ว่ยงน แกะสัลักน้น (Low relief) ม่ีเรืืองรืว่เกียว่กับ พรืะว่ิษณุ พรืะรืม่ และพรืะกฤษณะ (จอห์น เอฟื้ เคด้ี, 2520) ม่ีกรืพบหลักฐนว่่ ม่ีงนจิต่รืกรืรื ม่ สัีฝีุนอย่้บงในศิสันสัถุนและศิิลปะด้นอืน ๆ ด้ว่ย รืว่ม่เรืยี กว่่ “ศิลิ ปะแบบเขม่รื”เปน็ ศิลิ ปะทำนี ยิ ม่สัลกั ลว่ด้ลยปรืะด้ับต่กแต่่งภยนอกต่ัว่อครืม่กกว่่ ภพเขียนสัีฝีุนทำังๆทำีภยในต่ัว่อครืม่ีพืนทำีว่่ง
ค่อนขงม่ก แต่่ไม่่ม่ีกรืปรืะด้ับต่กแต่่งภยใน เหม่อื นกบั ศิลิ ปะอนิ เด้ยี ถุงึ แม่ว่ ่ ศิลิ ปะเขม่รืจะได้รื บั อทำิ ธพิ ลม่จกศิลิ ปะอนิ เด้ยี ม่กต่็ ม่ อจเปน็ เพรืะ กรืเขียนภพสัฝีี นุ ไม่เ่ ป็นทำนี ิยม่หรือื อจจะเคยม่ีอย้่ แต่่ช่ํารืุด้เสัียหยไปแลว่จึงทำําใหพบเห็นได้นอยม่ก ม่ีเพียงจิต่รืกรืรืม่สัีฝีุนภยในปรืสัทำเนียงเขม่ (Prasat Neang khmau) เพียงแห่งเด้ียว่ทำีเป็นภพ เล่เรืืองในศิสันพรืหม่ณ์ และพุทำธศิสันแบบ ม่หยน แสัด้งภพพรืะกฤษณะ โคว่รืรืธนะ พรืะ นรืยณ์ และพรืะโพธิสััต่ว่์อว่โลกิเต่ศิว่รืเปล่งรืัศิม่ี
ปรืสัทำเนียงเขม่หรืือต่แกว่ ต่ังอย่้ทำงใต่ ของเม่ืองหลว่งพนม่เปญ่ห่งไป 52 กิโลเม่ต่รื ปรืสัทำในนครืว่ัด้ถุ้กสัรืงขึนภยใต่กรืปกครือง ของพรืะเจช่ัยว่รืม่ันทำี 1 (c. 910–922 AD) และพรืะเจอินทำรืว่รืม่ันทำี 2 (Indravarman II) (c. 922–928 AD) ต่่อม่ในพรืะเจช่ัยว่รืม่ันทำี 7 (Jayavarman VII) (c. 921–941 AD) ในเกะแกรื์ (Koh Ker) ได้ม่ีกรือธิบยโด้ยละเอียด้ว่่ สัองในห หอคอยอิฐด้ังเด้ิม่ของปรืสัทำเนียงเขม่ปรืะกอบ ด้ว่ยภพเขียนขนด้ใหญ่่แต่่น่เสัียด้ยทำีเห็นได้ ไม่่ช่ัด้เจน ภพเขียนของหอคอยทำงเหนือเลือนลง จงหยไป แม่แ ต่ภ่ พเขยี นของกํา แพงทำงทำศิิ ใต่แ ละ ครืงึ หนงึ ของกําแพงทำงทำศิิ ต่ะว่นั ต่ก ซึ่งึ จต่ิ รืกรืเข ใจ ว่่อจเป็นเพรืะไม่่เขใจกรืจัด้ว่งองค์ปรืะกอบ ของภพ จึงทำําใหภพเขียนบนกําแพงด้นทำิศิใต่ทำี เป็นเรืืองรืว่พรืะว่ิษณุ และรื้ปคลยกับกําลังเต่น รืํา ม่องเห็นได้ไม่่ช่ัด้เจน
ในเว่ลต่่อม่ Henri Mauger (1936 องใน Marchal, 1955) สัรืงภพกรืฟื้ิกของภพเขียนทำี เก็บรืักษไว่บนผู้นังของหอคอยทำังสัอง เอกสัรืของ Mauger แสัด้งใหเ หน็ ว่่ ภพเขยี นเกด้ิ คว่ม่เสัยี หย จกกรืเกด้ิรือยรืว่ของพนืผู้ว่ิผู้นงัและม่รืีอยขด้ีขว่่น ทำีม่องเห็นได้ อจเกิด้จกกรืเสัือม่สัภพของว่ัสัดุ้ทำี นําม่ใช่ใ นกรืเต่รืยี ม่พนื ผู้นงั เช่น่ กว่ผู้สัม่สัี เกด้ิ จก ภัยธรืรืม่ช่ต่ิหรืือเกิด้จกคว่ม่ปเถุือนของนักโทำษ ทำีถุ้กคุม่ขังในปรืสัทำช่ว่่งยุคเขม่รืแด้ง
54 จิิตรกรรมสีีฝุ่่น : จิิตรกรรมสีีฝุ่่นในยั่คป็ระวิัติศิาสีตร์เอเชีียัตะวิันออกเฉียังใต้