Page 283 - การสำรวจภาพถ่าย Photogrammetry

253
8.3.1 การสรางแบบจําลองสามมิติดิจิทัลของสถาปตยกรรมไทยโดยใชงานรังวัดดวยภาพถายระยะใกล: กรณีศึกษาเจดียพระมหาธาตุแกนนคร โดย วันชัย ชวยหาญ (2553)
ในประเทศไทย พระเจดียเปนพุทธสถานที่บรรจุองคพระบรมสารีริกธาตุสําหรับคนในแตละยุคสมัยไดเคารพสักการะ รูปแบบขององคพระเจดียนี้ถือเปนเอกลักษณที่แสดงถึงความรุงเรืองทางศิลปวัฒนธรรมไทยในแตละยุคสมัย โดยแตละภูมิภาค ของประเทศไทยลักษณะโครงสรางและสถาปตยกรรมขององคพระเจดียจะแตกตางกันออกไปตามยุคสมัย และสําหรับยุคสมัย ปจจุบัน พระเจดียที่มีลักษณะทางสถาปตยกรรมที่โดดเดนในภาคตะวันออกเฉียงเหนืออยางเชนพระมหาธาตุแกนนครเจดีย 9 ชั้น ณ วัดหนองแวงพระอารามหลวง จ.ขอนแกน โดยเปนสถาปตยกรรมไทยอีสานรวมสมัยที่ไดผสานเอาแนวคิดของ สิ่งกอสรางสมัยใหมอยางโตเกียวทาวเวอร (Tokyo Tower) ในประเทศญี่ปุน โดยเหตุนี้ การอนุรักษพระเจดียองคนี้ไวใน รูปแบบของแบบจําลองดิจิทัลสามมิติทั้งเพื่อเผยแพรและเก็บรักษาไวใหคนรุนหลัง จึงเปนสิ่งจําเปนอยางยิ่ง อนึ่งในปจจุบันนี้ วิวัฒนาการของงานรังวัดบนภาพถายระยะใกลทําใหสามารถรังวัดขนาดและสัดสวนของวัตถุตางดวยภาพถายจากกลอง ถายภาพดิจิทัลแบบคอมแพค (Digital Compact Camera) ที่มีขายอยูในทองตลาดซึ่งมีราคาถูกมาก โดยเหตุนี้เอง การ ประยุกตใชงานรังวัดบนภาพถายระยะใกลในการรังวัดขนาดและสัดสวนที่ถูกตองแนนอนขององคพระเจดีย ซึ่งเปนขอมูล สําคัญสําหรับการสรางแบบจําลองดิจิทัลสามมิติสําหรับงานอนุรักษโครงสรางและสถาปตยกรรมจึงเปนสิ่งที่นาสนใจอยางยิ่ง (วันชัย ชวยหาญ, 2553)
วันชัย ชวยหาญ (2553) ไดออกแบบขั้นตอนเพื่อประยุกตงานรังวัดบนภาพถายระยะใกลในการอนุรักษพระเจดียใน รูปแบบจําลองดิจิทัลสามมิติ โดยเลือกเอาพระมหาธาตุแกนนครเจดีย 9 ชั้น เปนกรณีศึกษาดังรูปที่ 8-27 และเพื่อประเมิน ความถูกตองเชิงตําแหนงของแบบจําลองดิจิทัลสามมิติ โดยเทียบกับตําแหนงอางอิงที่ไดจากการรังวัดตําแหนงดวยเทคนิคการ เล็งสกัดรวมกับงานระดับตรีโกณมิติในการหาตําแหนงทางราบและทางดิ่ง ตามลําดับ สําหรับการศึกษาครั้งนี้ ไดใชกลอง Panasonic รุน Lumix Lx3 ซึ่งเปนถายภาพดิจิทัลแบบคอมแพคชนิดเลนสมุมกวาง พรอมดวยความละเอียด 10 ลานจุดภาพ ที่มีเพียงพอสําหรับการเก็บรายละเอียดตางๆทางดานสถาปตยกรรมขององคพระเจดีย และเทคนิคการวัดสอบกลองกอนออก งานดังรูปที่ 8-28 ไดถูกนํามาใชเพื่อหาคาองคประกอบภาพภายใน (Interior Orientation Parameters) ซึ่งประกอบดวย ตําแหนงจุดมุขยสําคัญ ความยาวโฟกัส ความเพี้ยนของเลนส และขนาดของซีซีดี คาพารามิเตอรเหลานี้จะนํามาใชการ คํานวณหาขนาดขององคพระเจดียรวมกับตําแหนงจุดควบคุมภาพถาย (รูปที่ 8-29) ที่ไดรังวัดไวแลว และภาพถายตาง ๆ ที่ ถาย ณ ตําแหนงและมุมที่ไดมีการการวางแผนโครงขายการถายภาพ (รูปที่ 8-30) เพื่อคํานวณหาขนาดและสัดสวนขององค พระเจดียสําหรับสรางแบบจําลองดิจิทัลสามมิติ (รูปที่ 8-31) พรอมทั้งประเมินความถูกตองทางตําแหนงของจุดตาง ๆ บน แบบจําลองดิจิทัลสามมิตินี้โดยเปรียบเทียบกับตําแหนงอางอิงจํานวน 70 หมุด กระจายอยูทั่วทั้งองคพระเจดียทั้ง 9 ชั้น (รูปที่ 8-32 ถึงรูปที่ 8-34) และผลที่ไดจากการศึกษาครั้งนี้พบวา ในการสรางแบบจําลององคพระเจดียที่ไดจากงานรังวัดบนภาพถาย ระยะใกลจะใหความถูกตองเชิงตําแหนงประมาณ +/- 8 ซม. ซึ่งถือวาเปนความถูกตองทางตําแหนงที่ดีมากสําหรับการสราง แบบจําลองดิจิทัล 3 มิติขององคพระเจดียซึ่งมีขนาด 80 ม. อันจะชี้ใหเห็นถึงความถูกตองสัมพัทธ 1: 1,000 และวิธีการรังวัด ขนาดและสัดสวนขององคพระเจดียดวยเทคนิคนี้ถือวาเปนเทคนิคสะดวกและประหยัดในการปฏิบัติงานซึ่งสามารถนําไป ประยุกตใชในการอนุรักษโครงสรางและสถาปตยกรรมขององคพระเจดียในภูมิภาคอื่นของประเทศไทยและประชาคมอาเซียน ตอไป
ผศ.ดร.ชาติิชาย ไวยสุุระสุิงห์์
253