Page 88 - คู่มือวิทยากร โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ "โคก หนอง นา โมเดล"
P. 88
พอใช้ คือ การปลูกต้นไม้ให้เป็นป่าไม้ส าหรับไว้ใช้สอยในครัวเรือน เช่น ท าพื้น เผาถ่าน ทา
งาน หัตถกรรม หรือท าน้ ายาซักล้าง เช่น มะค าดีควาย หวาย ไผ่ เป็นต้น
พอร่มเย็น คือ ประโยชน์อย่างที่ ๔ ที่เกิดจากการปลูกป่า ๓ อย่าง คือท าให้เกิดความร่มเย็น
การช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศน์ดินและน้ าให้อุดมสมบูรณ์ ร่มรื่นฉ่ าเย็น
แนวคิดหลักกำรปลูกป่ำ ๓ อย่ำง ประโยชน์ ๔ อย่ำง
อ.ยักษ์ ดร.วิวัฒน์ ศัลยก ำธร ได้อธิบายหลักการปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง ว่าเป็น
แนวคิดการผสมผสานการอนุรักษ์ดิน น้ า และการฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ ควบคู่กับความต้องการด้านเศรษฐกิจ
ด้วยการจ าแนก...ดังนี้
ป่ำ ๓ อย่ำง คือ
๑. ป่าไม้ใช้สอย คือ ไม้โตเร็ว ส าหรับใช้ในครัวเรือน เช่น สะเดา ไม้ไผ่
๒. ป่าไม้กินได้ คือ ไม้ผล เช่น มะม่วง และผักกินใบต่างๆ
๓. ป่าไม้เศรษฐกิจ คือ ไม้ที่ปลูกไว้ขาย หรือไม้เศรษฐกิจ เช่น ไม้สัก
ประโยชน์ ๔ อย่ำง คือ
๑. ป่าไม้ใช้สอยน ามาสร้างบ้าน ท าเล้าเป็ด เล้าไก่ ด้ามจอบเสียม ท าหัตถกรรม และท า
เชื้อเพลิง(ฟืน)
๒. ป่าไม้กินได้ น ามาเป็นอาหาร ทั้งพืชกินใบ กินผล กินหัว และเป็นยาสมุนไพร
๓. ป่าไม้เศรษฐกิจ เป็นแหล่งรายได้ของครัวเรือน เป็นพืชที่สามารถน ามาจ าหน่ายได้
๔. ประโยชน์ในการช่วยอนุรักษ์ดินและน้ า การปลูกพืชที่หลากหลายอย่างเป็นระบบ จะช่วย
สร้าง สมดุลของระบบนิเวศในส่วนของการช่วยปกป้องผิวดินใช้ชุ่มชื่น ดูดซับน้ าฝน และ
ปลดปล่อยความชื้น สู่เกษตรกรรม
ข้อค ำนึงในกำรปลูกป่ำ ๓ อย่ำง ประโยชน์ ๔ อย่ำง
๑. ไม้เบิกน ำ เช่น ไม้สะเดา มะรุม แค ไม้ผล กล้วย อ้อย และพืชผักอายุสั้น ควรหามาปลูก
ก่อนเพื่อสร้างแหล่งอาหารของครอบครัว
๒. ไม้ปลูกเพื่ออำศัย ควรปลูกหลังจากปลูกไม้ในข้อ ๑ ประมาณ ๑ - ๒ ปี
๓. ไม้สมุนไพร จะเจริญเติบโตได้เมื่อมีความร่มรื่นเพียงพอ
๔. นำข้ำว ก าหนดพื้นที่ให้เหมาะสมหากมีพื้นที่พอ เพื่อเก็บข้าวไว้กินระหว่างปีโดยไม่ต้องซื้อ
๕. ร่องน้ ำ ควรขุดร่องน้ าขนาดเล็กเพื่อให้ความชุมชื่นกับผืนดินและต้นไม้ ซึ่งจะท าให้สามารถ
เลี้ยง ปลาธรรมชาติเพื่อใช้เป็นธรรมชาติ โดยขุดให้เชื่อมต่อกันกับบ่อขนาดใหญ่
5. ปลูกต้นไม้ให้หลำกหลำย เพื่อการใช้ประโยชน์หลากหลาย ช่วยลดค่าใช้จ่าย สร้างความ
มั่นคง ซึ่งเป็นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในครอบครัวและชุมชน
