Page 92 - คู่มือวิทยากร โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ "โคก หนอง นา โมเดล"
P. 92
เนื้อหำวิชำ
วิชำ กำรออกแบบเชิงภูมิสังคมไทยตำมหลักกำรพัฒนำภูมิสังคมอย่ำงยั่งยืนเพื่อกำรพึ่งตนเอง
และรองรับภัยพิบัติ
1. กรมกำรพัฒนำชุมชน เดินหน้ำเสริมสร้ำงควำมเข้มแข็งชุมชน ขับเคลื่อนโคก หนอง นำ โมเดล
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรง
พระราชทานเกษตรทฤษฎีใหม่ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งมูลนิธิกสิกรรมธรรมชาติ โดย ดร.
วิวัฒน์ ศัลยก าธร ได้น ามาใช้บริหารจัดการที่ดินและเรียกอย่างง่ายว่า "โคก หนอง นา โมเดล" อันเป็นแนวทาง
ของการที่จะช่วยท าให้มนุษย์สามารถด ารงชีวิตอยู่ได้อย่างมั่นคง มั่งคั่ง และยังยืน ขจัดปัญหาสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ
ที่เป็นวิกฤตของโลกให้หมดสิ้นไป ทั้งภัยแล้ง น้ าท่วม อาหารไม่ปลอดภัยด้วยสารเคมี ยาฆ่าแมลง ฝุ่นละออง ป่า
ไม้ลดลงจนท าให้ธรรมชาติขาดสมดุล
กรมการพัฒนาชุมชนจึงได้ร่วมมือกับมูลนิธิกสิกรรมธรรมชาติ มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าเจ้า
คุณทหารลาดกระบัง และ Earth Save ร่วมขับเคลื่อนให้แนวทางตามแนวพระราชด าริของพระบามสมเด็จพระ
เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ให้เกิดผลเป็นรูปธรรมไปยังทุกต าบลทุกหมู่บ้าน ด้วยการสร้างความรู้ ความเข้าใจ และ
เพิ่มทักษะให้กับบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชน น าแนวทางและวิธีการบริหารจัดการพื้นที่ด้วยรูปแบบ "โคก
หนอง นา โมเดล" มาปรับใช้
นอกจากนั้น ยังได้ปรับปรุงและพัฒนาพื้นที่ของศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชน วิทยาลัยการ-
พัฒนาชุมชน และศูนย์พัฒนาอาชีพ 18 แห่ง ทั่วประเทศ ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีชีวิต และสร้างครัวเรือน
ตัวอย่างที่มีการน าเอา "โคก หนอง นา โมเดล" มาบริหารจัดการพื้นที่อย่างน้อยหมู่บ้านละ 1 ครอบครัว ซึ่งการ
ด าเนินงานจะยึดหลักการมีส่วนร่วม และการช่วยเหลือซึ่งกันและกันของพี่น้องประชาชน ให้ประชาชนสามารถ
เรียนรู้และน าไปปรับประยุกต์ใช้ตามภูมิสังคมและภูมินิเวศน์ของแต่พื้นที่ เพื่อให้เกิดการ "พอกิน พออยู่ พอใช้
พอร่มเย็น" เป็นขั้นพื้นฐาน
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือ ทางรอดของประเทศ กล่าวคือ การพัฒนาภายใต้ปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง จะน ามาซึ่งความพออยู่ พอกิน และการพึ่งตนเอง การพัฒนาหรือการแปลงปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นขั้นเป็นตอนนั้นและ
สิ่งที่จะต้องทราบและท าความเข้าใจให้ถ่องแท้มี 5 ข้อ ดังนี้
1) ความหมายและความส าคัญของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
2) ทฤษฎีใหม่จ านวนกว่า 40 ทฤษฎี ทั้งทางด้านการจัดการดิน น้ า ป่าไม้ และคน
3) มีวิธีการปฏิบัติอย่างเป็นขั้นตอน ซึ่งจะต้องสร้างพื้นฐาน คือ ความพอมี พอกิน พอใช้ ของ
ประชาชนส่วนใหญ่เป็นเบื้องต้นก่อน โดยใช้วิธีการและอุปกรณ์ที่ประหยัดแต่ถูกต้องตามหลักวิชา และเมื่อได้
พื้นฐานที่มั่นคงพร้อมพอควรและปฏิบัติได้แล้ว จึงค่อยสร้างค่อยเสริมความเจริญ และฐานะทางเศรษฐกิจขั้นที่
สูงขึ้นในล าดับต่อไป หรือก้าวสู่เศรษฐกิจพอเพียงขั้นก้าวหน้า คือ พอเพียง แบ่งปัน และแข่งขันได้ นั่นเอง
4) เทคนิคหรือนวัตกรรม ที่สามารถถอดบทเรียนได้มากกว่า 47,000 บทเรียน จาก
โครงการในพระราชด าริ 4,741 โครงการ
