Page 3 - BON DIA ARUBA
P. 3

Proyecto Scolnan                                               LOCAL A3
    Saludabel:                                                                                                                                  Diahuebs 16 Juni 2016

                                  Lo notifica mayornan tocante yiu cu tin risico
                                pa complicacion di salud pa motibo di peso di mas

ORANJESTAD - Ta                 loto a pone esfuerso rond di    ofrece cumindanan mas salu-      pa por aplica esaki na e otro    tornan di riesgo pa malesa di
drentando den e ultimo          un tema.                        dabel. Sinembargo nutricion      scolnan na Aruba. E proyecto     curason manera presion hal-
aña di e Proyecto piloto di                                     ta solamente un aspecto. Scol    aki actualmente ta enfoca riba   to of colesterol halto. Adoles-
Scolnan Saludabel y taba-       Banda di esaki, ora cu ta tra-  Saludabel  ta traha riba dife-   scolnan basico.                  centenan tin mas chens pa ta
tin reunionnan caba an-         hando cu e scolnan a puntra     rente otro aspecto mas           Cifra obesidad muchanan          pre diabetico, un condicion
dando di parti di e comis-      Sra. Hooyboer – Winklaar        manera entre otro e aspec-                                        den cual e nivel di glucose
ion cu a draai e Proyecto       si tin profesional ta papia cu  to  psicologico,  social,  emo-               (CDC)               den e sanger ta indica riesgo
piloto por completo, pero       mayornan tambe. Special         cional, e aspecto di siguridad,  Obesidad cerca muchanan a        halto pa desaroya diabetes.
tambe a reuni cu Parla-         den caso si mira muchanan       di movecion y deporte. E base    mas di duplica y a bira mas cu   Muchanan y adolescentenan
mento pa wak con lo sigui       cu riesgo pa cierto malesanan   ta di un concepto di Hulan-      4 biaha mas hopi cerca ado-      cu ta sufri di obesidad tin mas
expande e Proyecto pa           a consecuencia di no ta salu-   da, pero adapta cu diferente     lescente e ultimo 30 añanan.     riesgo pa sufri di problema cu
tur scol bay den mesun          dabel. Segun Sra. Hooyboer      aspectonan di Latino Ameri-      E porcentahe di muchanan         weso, soño y problemanan
direccion segun minister        – Winklaar esaki ta e caso.     ca, Caribe y Norte America.      entre 6 cu 11 aña na Merca       psicosocial manera autoes-
encarga cu enseñansa Mi-        E parti di mayornan ta keda     Cu e programa aki scolnan        cu tabata sufri di obesidad a    tima abou. Efecto pa e salud
chelle Hooyboer - Wink-         sumamente esencial mirando      ta haya tambe guia y sosten      aumenta for di 7% na 1980 te     a termino largo ta entre otro
laar.                           cu studiantenan ta comparti     di diferente instancia. Na       na cas 18% na 2012. Similar,     diabetes tipo dos, problema
                                hopi di nan tempo na scol y     momento cu un studiante of       e porcentahe di adolescente      cu curason, strook, diferente
“Ta wardando e recomen-         tambe na cas, p’esey e trian-   maestro yega scol, e mester      entre 12 cu 19 aña cu tabata     cancer etc. Un estudio ta
dacionnan di e comision         gulo ey ta keda importante.     sinti su mes safe y saludabel.   sufri di obesidad a aumenta      mustra cu muchanan cu ta
pa mira con lo por imple-       Nos no ta wak solamente e       E pensamento ta cu den un        di 5% te na casi 12% den e       sufri di obesidad na edad ho-
menta esaki na tur e dife-      parti academico pero tambe e    esfera positivo e prestacion     mesun periodo. Na 2012,          ben manera 2 aña, tin chens
rente scolnan na Aruba. Tin     parti di salud. “Si un mucha    academico ta mas miho. E         mas cu un tercer parti di        mas grandi di ta adulto cu ta
un reunion otro siman cu        ta come bon na scol e ta bon    grupo di maneho ta wordo         muchanan y adolescentenan        sufri di obesidad.
e comision unda cu nan lo       pa mayornan sa kico ta bon      representa pa tres diferente     tabata tin peso di mas of su-
presenta diferente opcion       pa nan haci na cas. Y esunnan   ministerio:  Ministerio di       fri di obesidad. Sobre peso ta             Prevencion
na nos. Ami como minister       cu ta wordo considera como      Salubridad Publico,  Minis-      wordo defini ora cu tin can-     Prevencion ta e manera cu
encarga cu enseñansa, min-      risico pa motibo di nan peso    terio di Enseñansa  y  Minis-    tidad di peso excesivo pa un     por baha e riesgo pa sufri di e
ister di salubridad publico     of otro indicadornan, ta wor-   terio di Asuntonan Social.  E    cierto peso, di vet, musculo,    complicacionnan medico aki
Alex Schwengle y minister di    do notifica na mayornan.”       intencion ta pa mas scol di      weso, awa, of un combina-        y ta encera cambio di estilo
hubentud Paul Croes,”                                           Aruba participa na e proyecto    cion di e factornan aki. Obe-    di bida, cambio di custum-
                                        Scol saludabel          aki. Despues di evaluacion cu    sidad ta wordo defini como       ber di come y hacimento di
Mon Plaisir, Kudawecha y        Hopi biaha ora scucha di Scol   e scolnan piloto lo traha un     e echo cu tin demasiado vet      actividad fisico. Comemento
Conrado Coronel ta algun        Saludabel  ta pensa cu e scol   nota di conseho cu ta duna       na curpa. Sobre peso y obesi-    y nivel di actividad fisico cer-
di e scolnan cu a participa na  no ta bende pastechi mas y ta   un analisis di kico tur mester   dad ta ambos resultado di un     ca muchanan y adolescente
e Proyecto piloto di Scolnan                                                                     desbalansa di caloria. Mucho     ta influencia pa diferente
Saludabel, en total ta 8 scol                                                                    poco caloria ta wordo kima,      sector den nos sociedad.
cu a participa. Tambe e scol-                                                                    compara cu cantidad di calo-     Incluyendo famianan, co-
nan a participa den e ramo                                                                       ria cu ta wordo tuma. Esaki      munidad, scolnan, esunnan
di salud den diferente area y                                                                    ta wordo afecta pa diferente     cu ta provee cuido medico,
no ta tur a haci mescos. Cada                                                                    factor manera genetico, com-     agencianan gubernamental,
scol a scoge riba kico nan ta                                                                    portacion y ambiental. Esaki-    media y industria di cuminda
bay traha, por ehempel nu-                                                                       nan segun Centers of Disease     y bebida. Scol ta hunga un
tricion y otro movecion. For                                                                     Control (CDC).                   rol particularmente grandi y
di tur e 8 diferente areanan                                                                                                      critico den establece un rol
cu por a scoge pa traha riba                                                                       Obesidad cerca mucha           sigur como un medio ambi-
dje, segun Sr. Hooyboer –                                                                           tin efecto di biaha y a       ente cu ta sostene e practica
Winklaar, ta te ora cu un scol                                                                    termino largo pa salud y        pa comportacion saludabel.
ta cumpli cu tur e areanan                                                                                                        Scolnan ta provee oportuni-
aki, e por wordo yama un                                                                                    bienestar             dad pa studiantenan practica
“gezonde school” ( scol salu-                                                                    Muchanan cu ta sufri di obe-     comemento saludabel y haci-
dabel) completo. Den e caso                                                                      sidad tin mas chens pa tin fac-  mento di actividad fisico.q
aki e scolnan den e fase pi-

Riba resultado                  Repsol a pidi plaso di seis
di nan explora-                      luna na gobierno
 cion na Aruba

ORANJESTAD – Minister           Minister de Meza a laga sa cu   den e fase di boramento si of    Minister de Meza a bisa cu       venidero finalmente nos lo
di Energia di Aruba, Ing.       tur cos ta “bayendo bon” y e    no. Tur proceso di estudio –     nan a honra e peticion cu        tin un bista riba e futuro di
Mike de Meza a bisa cu e        luna aki nan a tuma un deci-    segun e mandatario- ta bay-      Repsol a haci. Gobierno ta       e proyecto di exploracion aki
proceso di investigacion y      sion caminda Repsol a pidi      endo bon, pero e compania        spera cu pa luna di december     en busca di recurso di energia
studio cu e compania Spa-       un plaso di seis luna. Ainda    aki a manda un carta pa bin                                       den nos lama teritorial.q
ño Repsol a realisa riba nos    nan ta trahando riba tur es-    cu un plaso.
plataforma maritimo ta          tudio entre otro sismografico   E mandatario a splica cu con-
bayendo bon. Sinembargo         cu nan a realisa pa determina   siderando e mercado mundial
Repsol a pidi un plaso mas      si bale la pena continua den e  -cu ta los di locual ta tuman-
largo pa bin cu e resultado     siguiente fase di exploracion.  do luga na Aruba- Repsol tin
final cu mester determina       Minister de Meza a declara      proyectonan mundial cu nan
of no e fase di boramento       na Bon Dia Aruba cu pa fin      ta evaluando, y nan a puntra
pa descubri gas den nos         di december nos lo bay tende    gobierno riba seis luna di dis-
lama teritorial.                finalmente si Repsol lo bay     pensacion.
   1   2   3   4   5   6   7   8