Page 37 - Bon Dia Aruba
P. 37

LESA Y PENSA B9
                                                                                                                          Diamars 17 Mei 2016

Wowo saludabel

ORANJESTAD - E                    ta eror di “refraccion” sin       por enfoca e vision bon y no    wowo sano y cu bo tin un            Cuminda saludabel pa
wowonan mescos cu tur e           coreccion ta:                     por stuur mucho bon anochi.     bon vision.                                  wowonan
otro organo di curpa mes-         -Miopia: ta un condicion          - Presbicia: Ta un condicion    - Haci un saminacion com-
ter wordo cuida tur dia,          unda e cosnan cu ta cerca ta      cu tin hopi relacion cu edad    pleto di wowo, maske cu           Algun cuminda cu ta yuda
pasobra wowo tambe por            wordo mira cu claridad, pero      di e persona, unda e capa-      bo ta pensa cu bo wowonan         tene wowo bunita y saluda-
bay atras y un persona su         e cosnan cu ta leu ta wordo       cidad pa enfoca ta bira mas y   ta saludabel, unico manera        bel:
bista ta algo masha valioso       mira no mucho bon. Ora e          mas dificil. Manera e wowo      pa sigura esaki ta dor di un      - Wortel: Ta rico den beta
mes.                              persona ta miope e luz ta en-     ta bira mas bieu e cristalino   bishita na dokter di wowo.        caroteno cu ta un substancia
Tin diferente malesa di wowo                                        no por cambia su forma di       - E persona mester ta na hal-     cu nos curpa ta converti den
cu un persona por sufri. Al-      foca dilanti di e retina no riba                                  tura di e historia familiar di e  vitamina A, cual ta masha im-
gun di nan causa pa factornan     dje.                              manera cu e wowo por en-        salud di wowo den su famia.       portante pa conserva un bista
externo. Otro pa via di algun     - Hipermetropia: Ta un            foca e cosnan cu ta cerca. E    Hopi di e condicion nan di        saludabel loke ta yuda tambe
fayo den e procesonan kimi-       sorto di eror di refraccion       condicion aki ta presenta mas   vision ta hereditario. Si un      pa tin menos lachi rond di
co di e curpa di e persona. E     frecuente unda e cosnan cu        tanto den hende ariba 35 aña.   persona sa cu tin mas chens       wowo.
miho manera pa sigura cu e        ta leu ta wordo mira cu clari-    E persona cu tin un of dos      di desaroya un malesa di          - Spinashi: Tin hopi lutein
bista ta bon y e wowonan ta       dad. Tanten cu e cosnan cu ta     mayor cu problema di refrac-    wowo, por haci un diagnos-        cu ta un substancia cu ta yuda
sano ta un saminacion com-        cerca no ta wordo mira.           cion, esta e condicion nan cu   tica mas trempan y cuminsa        preveni e malesa di wowo y
pleto di wowo.                    - Astigmatismo: Ta un             nos a menciona ariba. Tin       cu tratamento na tempo.           ta proteha e retina di wowo
Miyon di hende tin prob-          condicion unda e wowo no          hopi mas chens di haya e me-    - Uza proteccion pa wowo:         for di e rayonan UV. Otro
lema di wowo. Algun di e          ta enfoca e luz di manera pa-     sun problema cu nan mayor-      E glas di solo of un glas di      alimentonan cu tin lutein ta
problemanan aki por causa         reu den e retina. E por haci      nan cu es nan cu nan mayor      proteccion ora e persona ta       brocoli, col y maishi dushi
perdemento di bista total,        cu e cosnan ta mira cu otro       no ta sufri di ningun di e      traha ta hopi necesario. Casi     - Cranberry : Tin hopi anti
pero tambe tin problemanan        forma (largo) of cu no ta mira    malesanan ey.                   tur glas di proteccion pa tra-    oxidante cual ta aumenta e
senciyo cu generalmente por       e cosnan bon. Un persona cu                                       bao ta wordo traha cu poli-       cantidad di nutricion den
wordo drecha cu glas of con-      stigmatismo por sufri dolor           Wowonan saludabel           carbonato cu ta un material       wowo. Piloto di avion ta
tact lens.                        di cabes, cansancio di wowo,      Wowonan di un persona ta        10 biaha mas resistente cu        come cranberry jello pa haci
                                  mester cera e wowonan pa          un parti hopi importante        plastic comun pa duna e pro-      miho nan bista anochi
  Saminacion completo                                               di nan curpa. Tin diferente     teccion necesario ora e perso-    Tin otro malesa cu no tin di
Esaki ta un procedemento cu                                         manera pa sigura cu bo tin      na ta traha por ehemplo den       haber cu problema di vision
no ta causa dolor. Dokter di                                                                        construccion.                     mes pero tin su origen den
wowo ta samina e wowo den                                                                           - Come saludabel: Pa un           un infeccion of debi na wowo
busca di algun problema di                                                                          persona por tin wowo salu-        seco. Esaki ta un condicion
bista y algun malesa comun                                                                          dabel tin mester hiba un dieta    masha frecuente mes cu ta
di wowo, pasobra hopi condi-                                                                        rico den antioxidante y beta-     molestia cantidad di hende,
cion di malesa no ta mustra                                                                         caroteno. Un persona cu no        den nos proximo entrega di
sintomanan trempan. Anto e                                                                          ta alimenta bon su wowonan        salud nos ta bay enfoca riba
persona no por detecta esaki                                                                        ta mustra esaki mesora.           e condicion aki esta wowo
na tempo. Un saminacion                                                                                                               seco, no keda sin lesa esey. q
completo y regular di wowo
por yuda un persona proteha
su bista y sigura cu su bista ta
saludabel

  Problema di wowo mas
             comun

Tocante e vision mes algun di
e problemanan mas comun

         MIT: Un sistema inspira pa radar lo por haci aparatonan pa
                                monitor salud irelevante

Pa satisface nos necesidad
pa data relaciona cu salud,
ingenieronan a crea arte-
factonan specialisa cu por
bisti of a añadi capacidad
na cierto artefactonan cu
ya ta integra den nos bi-
danan.

Pero un team di experto di        masha similar cu radar. E         dividual. E por sigui hala-     hende ta canando, pero na cas     data pa pret.
MIT kier colecta data na un       WiFi router ta manda un se-       mento di rosea, por medio di    of na un hospital, ora cu un      E investigadonan a anticipa
manera mas facil, por medio       ñal cu ta bons riba tur hende     movecionnan chikito ora cu e    persona no ta move mucho,         cu un sistema asina lo por ta
di duna nos WiFi e capacid-       y obheto den cercania. Basa       pecho ta subi y baha, y move-   e data ta hopi exacto, manera     util pa monitor halamento
ad pa monitor nos curason y       riba con lihe e señal bolbe       cionnan di pulso na nek, cu     cu e investigadonan a descu-      di rosea di un baby, mien-
nivel di rosea, sin rekeri niun   bek, e sistema ta uza un al-      ta indica ritmo di curason su   bri ora cu nan a test e sistema   tras cu e ta drumi, monitor
artefacto.                        goritmo pa distingui entre        batimento.                      riba 14 suheto, bisti cu moni-    signonan vital di un pashent
E team a presenta nan inves-      obheto y hende, como tambe        Pero e sistema no ta perfecto,  tor di rosea y di curason, pa     den hospital, hasta detecta un
tigacion e siman aki na e con-    distingui entre hendenan y        Vital-Radio no por detecta      compara.                          persona su humor, mientras
ferencia anual di CHI, cu ta      nan partinan di curpa in-         cambionan fisico ora cu un      E sorto di informacion aki        e ta na cas, modificando e
enfoca riba interaccion entre                                                                       por ta util pa esunnan cu no      medio ambiente pa aumenta
hende y computer, na Seoul,                                                                         ta djis interesa den nan bio-     comodidad.q
Zuid Korea.
E sistema cu yama Vital-Ra-
dio, ta traha na un manera
   32   33   34   35   36   37   38   39   40