Page 254 - หนังสือที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมดุษฎี บริพัตร ณ อยุธยา

เหตุการณที่สองที่ทําใหขาพเจาหันมาสนใจศิลปหัตถกรรมของชาวบานก็คอ วันหน่งขณะที่ขาพเจาทํางานอยูที่บาน ณ วังสมประสงค ก็มีบุรุษ นาย จําไดวา ทา นในกลมุ นนั้ คนหนง่ เปน สามขี องคนทรี่ จู กั คอ อาจารยอ วบ สาณะเสน เนอ่ งดว ย ภรรยาของอาจารยอวบ เคยเห็นผาที่ขาพเจาพัฒนาและจัดแสดงในงานหัตถกรรม งานหน่ง ณ สวนลุมพินี จําไดวาเปนผาปกครอสติช ่ง ณ ขณะนั้นเปนที่จับตาของ ผูคนมากมาย อีกคนหน่งคอ อาจารยจักรพันธุ โปษยกฤต สวนอีก ทานขาพเจา จําช่อและจําหนาไมไดแลว ทั้งหมดมาจากกรมศิลปากร และเขาใจวาทุกทานเปน จิตรกรเหมอนกัน
ไดเ คยกลา วแลว วา ขา พเจา รกั การปก การทอ ตงั้ แตย งั เลก็ ในสมยั ทที่ าํ โรงเรยี น สมประสงคใหม เปนสมัยที่งานมอจากญี่ปุนหลั่งไหลเขามา โดยเฉพาะการปก ผาครอสติชในรูปแบบที่สอดไหมใหเห็นลายแตเพียงขางหนา ขางหลังเห็นไหมเพียง เล็กนอย ญี่ปุนทําสมุดคูมอ มีรูปประกอบเปนไดอะแกรมลวดลายอยางชัดเจน เขียน คาํ อธบิ ายเปน ภาษาญปี่ นุ งา ยแกก ารนาํ มาทาํ เปน แบบอยา ง ปรากวา นกั เรยี นระดบั ประถมปลายถงมัธยม ก็้อคูมอนี้ไปดูแบบทําผาปูโตะและหมอนกันอยางครกคร้น การปก แบบนไี้ ดถ กู นาํ มาเผยแพรแ ละกลายเปน งานม อ ทเี่ ดก็ นกั เรยี นนยิ มทาํ กนั มาก เพราะงา ยและดสู วยงาม และคงแพรส ะพดั ไปในขณะทขี่ า พเจา ศก ษาอยทู ตี่ า งประทศ เม่อกลับมาจงเห็นมีอยูแลวหนาตา หะแรกขาพเจาก็ไมไดสนใจมากนัก จนกระทั่ง ไดเห็นครูของขาพเจาคนหน่ง่งเปนชาวมุสลิม ช่อกัญญา ไทรชมพู สวมเส้อปก ง่ เหน็ ไดช ดั วา เปน ผา ครอสตชิ อยา งทใี่ ชท าํ หมอนหรอ ผา ปโู ตะ มลี วดลายตามแบบ ตาํ ราของญปี่ นุ เพง พนิ จิ ดเู สอ้ ของเธอกเ็ หน็ วา เปน ลายปก ครอสตชิ ธรรมดา ผา ทสี่ วมใส ก็คุนตา แตสิ่งที่สะดุดตาจนขาพเจาตองหยุดนิ่งมอง มิใชแบบเส้อ มิใชวิธีปก แต มันคอวิธีการผสมลายและการใชสี ่งเปนการเอาลายขอบมาผสมลายที่ใชปก ตรงกลาง ความพเิ ศษอยทู กี่ ารผสมผสานของสี คนทาํ ตอ งมคี วามแมน ยาํ ในการเลอ กสี จงออกมาดูแปลกตาและงดงาม ขาพเจาไดเอยปากบอกใหเธอไปทําเปนชิ้นสวน ตัวอยางหลาย ชิ้น หลาย สี ตามความถนัดของเธอ ขาพเจาแนะนําใหใชลูกปด และเลอ่ มผสมลงไปดว ย ปรากวา เธอทาํ ตวั อยา งมาใหด หู ลายแผน ทาํ ใหข า พเจา เหน็ ลูทางที่จะใชลายปกเหลานี้ทําเส้อผาชั้นสูงเรียกวา (โอต กูตูร) โดย นาํ เอาวธิ ปี ก ไปใชก บั ผา ครอสตชิ ผน ใหญ นาํ มาตดั เปน ชดุ ราตรบี า ง เปน กระโปรงบา ง ลูกมอคนสําคัญของงานนี้คอสตรีที่ตองขังอยูในทัณสถาน เธอผูนี้กลาหาญที่จะไป ทนี่ นั่ ทกุ วนั และสอนใหผ หู ญงิ เหลา นนั้ ผลติ ผา ออกมาอยา งสวยงาม เสยี อยอู ยา งเดยี ว คอ ลายปกชนิดนี้ตองใชผาครอสติชชนิดที่เปนผาายปนไหมสังคราะห () เพราะจะไมยับ ่งหา้อไดที่รานตั้ง ั่ว เส็ง
253