Page 15 - projek tesis sampunrevisi
        P. 15
     Pamitegep Kaweruhan (Mengekplorasi)
                    1.   Durusang  wacén  kaweruhané  utawi  informasi  ring  sor  puniki.Kaidah
                         ngeninin  indik  pariindikan  basa  (kebahasaan)  inggih  puniki  kruna-kruna
                         sané ngwangun lengkara miwah paragraf ngenin indik.
                      a.  Wangun kruna (Pangater pangiring seselan)
                           Pangater-kruna lingga-pangiring: ka-rahajeng-an
                           Seselan-kruna lingga: ngawit konsonan: um-alap=umalap. Ngawit vokal:
                           surat: s-in-urat=sinurat
                     b. Sandi suara: ka-utaman-ing= kotamaning
                     c. Wewangsan kruna (pangrenteb baos nyantenang kasuksman lengkara):
                        yadiastun, saantukan, sakewanten
                     d. Sor singgih basa: sajeroning pidarta nganggén basa Bali alus (asi, aso, ami)
                     e. Paribasa Bali maka panglengut basa sakadi sesenggak, songgan,... yan
                       upamiang titiang.....
                Durusang  wewehin  malih  kaweruhan  alit-alité  antuk  ngruruh  kaweruhan  ring
                internet.  Ri  sampuné  wus  mupulang  kaweruhan  sakadi  sané  kawedar  ring
                ajeng, durusang saurin pitakéné ring sor puniki.
               Soroh Pidarta
                Yéning  pacang  makarya    pidarta  utawi  mapidarta  uratiang  dumun
                kawentenan
                pacang  mapidarta.  Manut  Tata  Cara  Maktayang  Ri  kala  mapidarta,  wénten
                makudang-kudang tatacara maktayang pidarta, sakadi ring sor puniki:
                a. Pidarta Kawacén (Manuskrip): Pidarta sané nganggén naskah utawi téks,
                ri  kala  mapidarta  raris  kawacén  téks  sané  sampun  kasayagayang.  Pidarta
                punika  sampun  kaparidabdabang  téksnyané  nganutin  genah  miwah  galah
                rikala mapidarta.
                b. Pidarta Kaapalang (Memoriter): Pidarta sané sampun kaparidabdabang
                langkungan,  tu  ri  kala  pacang  mapidarta  sang  sané  mapidarta  nénten
                nganggén téks sané kawacén.
                c.  Pidarta  dadakan  (Impromtu):  Pidarta  sane  kalaksanayang  ring  acara
                pawiwahan tur kalaksanayang daweg nadaksara kasudi mapidarta.
                d.  Pidarta  Ringkesan  (Ekstempore/skema):  Pidarta  sané  kabaktayang
                nganggén  ringkesan.  TéKs  pidarta  kakaryanin  sané  ringkes  utawi  bantang-
                bantang bebaosan manten sané kasurat.                                                                                                                                                                        14
                                                 E-MODUL PELAJAHAN BAHASA BALI SMK KELAS X





