Page 49 - Projek tesis final dayu tika
P. 49
Tata Cara Nyurat Lontar
Tata cara nyurat lontar ngawit saking ngawigunayang pangrupak.
Pangrupak inggih punika lemat sane madue raikalih nenten sakadi rain
lemat sane keanggen mejejahitan. Pengrupak kawigunaipun pateh sekadi
pulpen utawi pensil nanging yening nganggen pangrupak masaih sakadi
anggen paet rikala ngukir, ental sane katulis pacang magores. Potlot
miwah garisan sane kaanggen ngaryanan garis pinggir ring sisi tengen
utawi kiwa tigang bologng sane wenten ring lontar,kirang langkung 0,8 cm.
Rikalaning ngaryanang garis pinggir, sane patut kauratiang inggih punika
bolong lontar sane magenah ring kebot (A) nuju bolong tengah (B) tur
jarak bolong (B) ka bolong (C). Jarak bolong A ke B punika bawakan yening
bandingang ring bolong B ka C, nika awinan nyurat lontar kakawitin saking
bolong kiwa (A). Yaning sampun, wawu kalaksanayang nyurat antuk
pamahbah sasuratan sane kakawitin antuk panten utawi carik agung sane
kalanturang ngangge pangastawa inggih punika : Om Awighnamastu
nama sidam" salanturnya katutup malih ngangge pamahbah.
Rikalaning nyurat, lontar kagambel antuk tangan sane kiwa. Lontar
sane kagambel punika akehnyane lebih saking asiki. Nyurat lontar nenten
pisan dados sakadi nyurat ring buku tulis (neplek ring meja), nanging
tangan sane ngambel lontar punika kaaledin antuk lungka-lungka. Lontar
sane sasuratanipun kakawitin saking bolong C (dawanan) taler kawastanin
lontar tulah. Lontar tulah punika kabangayang manten mangda rusak
preragan. Dulang utawi meja sane kaanggen tatakan ri kalanyurat.
Panyangihan sane marupa sakadi batu sane ketah kaanggen nyangihin
pangrupak utawi lemat sane sampun puntul.
Rikala nyurat, tata cara sasuratannyane ngangge pasang jajar
sambung nenten jajar palas. Jajar sambung inggih punika kruna-kruna
sane kasurat dados lengkara kasurat saling kasambungin nenten
spasinyane. Nyurat lontar punika kakawitin saking bida 1 b. Sane
kakawitin saking bolong A ngantos bolong C, yening bidang kapertama
sampun telas kasurat, raris lontar kabadingan saking sor kaluur nenten
dados saking tengen ka kiwa, kalanturang ka bidang kaping 2a, 2b, 3a, 3b,
miwag selanturipun. Soang-soang bidang madaging petang baris
sesuratan madaging budang bading
ring pamuput madaging :
48
E-MODUL PELAJAHAN BAHASA BALI SMK KELAS X