Page 6 - Pastil EVEREST Özel Sayısı
P. 6
Bir
Kelebeğin
Kasırgası
Aslında hayat, sadece seçimlerin bize getirdiği şeyler bütünüdür. Evrendeki her şey
birbirine etki eder. Zincirleme olarak hayatı var eden şey bu döngüdür. Kelebek etkisi insan
hayatının ne kadar hassas dengeler üzerine kurulu olduğunu, minik bir kartopunun nasıl bir
çığa dönüşebileceğini, hayatımızda önemsiz görünen her şeyin aslında hayatımızın akışını
etkilediğini anlatır. Hayatımızda aldığımız kararlar ve yaptığımız seçimler geleceğimizi belirler
bu durumu en iyi kelebek etkisi açıklar.
Kelebek etkisi en kısa tanımla bir sistemin başlangıç verilerindeki
küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine
verilen addır.Edward N. Lorenz’in çalışmalarından biri olan Kaos
Teorisi ile ilgilidir. Lorenz kelebek etkisi ile ilgili verdiği örnekte bir
kelebeğin kanat çırpmasının atmosferde küçük değişimler göstererek
başka bir yerde hortumların çıkmasına sebep olabileceğini söylemiştir.
Ayrıca 963 yılında, Deterministic Nonperiodic Flow (Periyodik
Olmayan Deterministik Akıntı) adlı ödüllü makalesinde şunları
yazmıştır:
“Eşsizliğin, sürekliliğin ve sınırlılığın koşullarına bağlı olarak; merkezi
bir yörünge, bir anlamda geçici özelliklere sahip olmayan bir yörünge,
periyodik değilse sabit de değildir. Merkezi olmayan bir yörünge;
eğer periyodik değilse düzgün bir şekilde sabit değildir ve eğer
sabit ise, sabitliği zaman ilerledikçe yok olma eğiliminde olan geçici
özelliklerinden biridir. Başlangıç koşullarının tam olarak ölçülmesinin
imkansızlığı ve dolayısıyla merkezi bir yörünge ile yakındaki merkezi
olmayan bir yörünge arasında ayrım yapmanın imkansızlığı göz
önüne alındığında, tüm periyodik olmayan yörüngeler pratik tahmin
açısından etkin olarak sabit değildir.”
5 | everest