Page 281 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

ÖYG-2 - Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği
Strafor Kutunun Hazırlanması
Metal levhadan biraz daha geniş büyüklükte, taban uzunlukları 20x30 cm olan bir strafor levhanın kenarına 8 cm kalınlığında bir çerçeve yapıştırılır. Strafor kutu yerine metal levhaları içine alabilecek, yalıtım sağlayacak plastik bir leğen de kullanılabilir.
Deneyin Yapılışı
• Strafor kutunun içine kuru buz yerleştirilir.
• Kuru buzun üzerine metal tepsi konur.
• Metal tepsinin oyuklarına alkol dökülür.
• Akvaryum tavanındaki keçe bol miktardaki alkolle ıslatılır.
• Akvaryum, açık kısmı tepsinin oyuklarına gelecek şekilde ters çevrilerek tepsinin üzerine kapatılır.
• Karanlık bir ortamda led fenerler akvaryumun yan yüzeyinden Görsel 1’deki gibi içeri doğru tutulur. • Öğrenciler kronometre kullanarak akvaryumun içindeki değişimlerin sürelerini ölçerler.
Deney Sonuçları
Fenerler doğru açıya getirilip ortam karanlık hâle dönüştürüldüğünde yağmur benzeri bir görüntü gözlenmesi beklen- mektedir. Bir süre sonra bu görüntü bulu- tumsu bir yapıya dönüşecektir. Biraz daha vakit geçtiğinde akvaryum içerisinde yük- sek enerjili parçacıkların izleri görünmeye başlar.
Görsel 1. Bulut odası deney düzeneği
3. STEM Uygulaması
Öğrencilerle aşağıdaki konularda araştırma yapması sağlanır.
• Akvaryum içinde hangi değişimler gözlemlediniz? Her bir faz değişiminin süresi ne kadardı?
• Deneyde gözlemlenen kozmik ışınlar nelerdir? Müonları araştırınız.
• Gördüğünüz bu bulutumsu görüntünün oluşma nedeni ne olabilir?
• Sizce bu deneyde normal buz ve etil alkol kullansaydık nasıl sonuçlar elde ederdik?
• Deneyin son aşamasında dakikada kaç iz görebildiniz?
• Sizce bu deneyde ne tür değişkenler neleri etkiliyor?
• Sizce bu deneyde gözlediğimiz yüksek enerji parçacıkları deney nedeniyle mi ortaya çıktı yoksa zaten varlardı ve bu deney sayesinde mi onları görebildik?
279