Page 58 - Nefes8TÜMÜ_Neat

4. SONUÇLAR (RESULTS)
TS EN 12372 ye göre yapılan yoğun yük altında bü-
külme dayanımı (YYAB), TS EN 14158 e göre yapılan
kopma enerjisi tayini (KE) ve önerilen ani yük altında
kırılma (AYAK) deneylerinde elde edilen veriler ara-
sındaki ilişkiler regresyon analizi yapılarak belirlen-
miştir. YYAB ve KE deney sonuçlarının dağılım gra-
fikleri Şekil 7 de verilmiştir. Şekil 7 incelendiğinde, her
üç tür karbonat kökenli doğaltaş için YYAB ve KE ara-
sında doğrusal artan bir ilişki olduğu görülmüştür. Ha-
kiki mermerler ve travertenler için R2 değerleri 0.85
in üzerinde olmasına rağmen kireçtaşlarında 0.68
olarak hesaplanmıştır. Buna göre ilişkinin, hakiki mer-
merler ve travertenler için yüksek, kireçtaşları için ise
orta derecede olduğu söylenebilir. Kireçtaşları gölsel
çökellerden oluşmuş olduğundan kalsit kristalleri ara-
sında fosil veya yabancı başka maddeler bulunmakta,
ince damarlar içermekte (stilolit) ve dokuyu oluştu-
ran kalsit kristalleri çeşitli boyutlarda olabilmektedir.
Bu durumun eğilme ve kırılma sırasında etkili olduğu
düşünülmektedir. Regresyon denklemini tanımlayan
doğruların eğimleri incelendiğinde de homojenitesi
en yüksek ve kristal tane boyu düzgün dağılımlı olan
hakiki mermerlerde, eğiminin yüksek olduğu (15.75),
kireçtaşlarında (2.69) ve boşluklu yapıya sahip traver-
tenlerde ise düşük olduğu (2.34) görülmektedir. Buna
göre KE ve YYAB değerlerinin en çok hakiki mermer-
lerde ayırt edici olduğu söylenebilir.

Şekil 7 Yoğun yük altında bükülme dayanımı ve Kopma enerjisi
Şekil 7 Yoğun yük altında bükülme dayanımı ve Kopma enerjisi dağlım grafikleri (The
dağlım grafikleri (The distribution graphs of flexural strength
distribution graphs of flexural strength under concentrated load and rapture energy)
under concentrated load and rapture energy)

YYAB ve AYAK deney sonuçlarının dağılım grafikleri
Şekil 8 de verilmiştir. Şekil 8 incelendiğinde, traverten
grubu dışındaki karbonat kökenli doğaltaşlarda R2
değerinin 0.88 in üzerinde olduğu dolayısıyla hakiki
mermerler ve kireçtaşlarında YYAB ile AYAK arasın-
da yüksek düzeyde doğrusal artan bir ilişkinin varlığı
görülmüştür. Travertenlerde ise yapının boşluklu ol-
masından (yüksek poroziteden) dolayı ilişki düzeyi-
nin düşük çıktığı düşünülmektedir. Burada boşlukların
büyüklüğü ve yeri önem arz etmektedir. Daha önce
değinildiği gibi, her iki deney yönteminde de kırılma
bir dönme momenti sonrasında gerçekleşmektedir.
Buna göre gerek YYAB gerekse AYAK deneylerinde
herhangi bir boşluğun numunenin yükleme merkezi-
ne yakınlığı, kırılmaya neden olan dönme momenti-
nin değerini etkileyecek ve farklı sonuçlar alınmasına
neden olacaktır. Sonraki çalışmalarda, numunelerin
porozitesinin de incelenerek çok değişkenli regresyon
analizlerinin yapılmasının yararlı olacağı düşünülmek-
Şekil 8 Yoğun yük altında bükülme dayanımı ve Ani yük tedir.
Şekil 8 Yoğun yük altında bükülme dayanımı ve Ani yük altında kırılma dağlım grafikleri (The
altında kırılma dağlım grafikleri (The distribution graphs
distribution graphs of flexural strength under concentrated load and breaking sudden load)
of flexural strength under concentrated load and breaking
sudden load)
58 NEFES LİK SAYI 08-2023

e-Nefes8.indd 58 6.06.2023 00:04:14
6.06.2023 00:04:14
e-Nefes8.indd 58