Page 11 - INTERVIEW.indd

Interview
Bij het verschijnen van Bronnen van de euritmie
Acht jaar heb je intensief gewerkt aan de tot- standkoming van ‘Bronnen van de euritmie’. Heb je terugkijkend op het proces het gevoel dat het boek nu echt ‘af’is?
‘Bronnen van de euritmie’ is binnen het Ne­ derlandse taalgebied de eerste titel waarin aan de hand van het levenswerk van Werner Barfod, vanuit de antroposofische menskun­ de belangrijke aspecten van de woordeurit­ mie in samenhang behandeld wor­ den. Ook reikt dit boek enkele nieuwe gezichtspun­ ten aan voor een verdere ontplooiing van deze 100 jaar jonge dans­ en bewegingskunst.
Bij het bewerken, samenstellen en annote­ ren van Barfods werk is er door mij naar ge­ streefd enig inzicht te verschaffen in de wijze waarop de euritmie verbonden is met mens en wereld als schepping van het Woord, en daarmee op intieme wijze met het wezen van de antroposofie. Gedurende het proces nam dit streven steeds meer contour aan. Er ontstond daardoor een profiel van het boek als totaliteit. Als je mij vraagt of het uiteinde­ lijke resultaat hiermee enigermate overeen­ stemt en ik in die zin het gevoel kan hebben dat het ‘af’ is, dan kan ik daar voorzichtig ‘ja’ op antwoorden.
Tegelijkertijd is het natuurlijk zo dat je van zo’n project eigenlijk nooit kan zeggen dat het ‘af’ is. Afgezien van het streven dat ik zo­ juist aanduidde, is de zoektocht naar ant­ woorden op de vraag, ‘hoe kan ik de Logos die mens en wereld doordringt euritmisch scheppend vanuit mijn gehele persoonlijk­ heid tot leven brengen?’, als het ware per definitie nooit ten einde. Al tijdens het ge­ boorteproces van de euritmie gaf Rudolf Steiner aan dat “de mogelijkheden om de euritmie te vervolmaken onbegrensd zijn” [Eurythmie als sichtbare Sprache, GA 279, p.22]. Iedere goede euritmist is zich daar maar al te zeer van bewust. Gemeten aan deze dimensie is een boek als dit natuurlijk nooit ‘af’ en ben je je bewust dat het welis­ waar een aantal wezenlijke handvatten biedt,
maar in het perspectief van de oneindige ontwikkelingsmogelijkheden die nog in het verschiet liggen slechts een begin vertegen­ woordigt.
Hoe is het boek binnen en buiten de beroeps- groep ontvangen?
Nauwelijks anderhalve week na verschij­ nen, kan denk ik van een werkelijke ‘ont­ vangst’ nog maar in heel beperkte zin sprake zijn. Om de receptie van ‘Bronnen van de euritmie’ te kunnen beoordelen moet het vanzelfsprekend eerst gelezen zijn. Het boek is omvangrijk en heeft tijd nodig om te ‘lan­ den’. Dat neemt niet weg, dat ik van zowel euritmisten als niet­euritmisten wel al en­ thousiaste reacties ontvangen heb. Er is een eerste indruk van het geheel en men heeft er hier en daar al wat in kunnen lezen. In elk ge­ val is het duidelijk dat mensen sinds de aan­ kondiging ervan in maart vorig jaar naar het boek hebben uitgekeken en verheugd zijn over het feit dat het er nu is.
Opmerkelijk genoeg blijkt er in alle uithoe­ ken van Nederland en België belangstelling voor te be­ staan. Er komen bestellingen uit plaatsen waarvan ik nog nooit eerder heb ge­ hoord. Op deze manier wordt zichtbaar dat de euritmie in Holland en Vlaanderen steeds meer voet aan de grond krijgt.
Bij veel mensen leeft het verlangen om de geesteswetenschappelijke menskunde diep­ gaand te bestuderen en deze vervolgens met wakkerheid in de euritmie tot werkzaamheid te brengen.
Het onderzoekswerk van Werner Barfod be- weegt zich tot in de diepste lagen van de euritmie. Kun je je voorstellen dat het boek toch ook toegankelijk is voor niet-euritmis- ten?
Je kunt en mag natuurlijk niet voor ande­ ren spreken. De verhouding die iemand tot de inhoud van een boek kan vinden wordt in­ dividueel bepaald door een hele waaier van factoren. En dat geldt niet alleen voor een
11