Page 145 - DDY YKS SINIF SORU BANKASI

12. SINIF
5
KONU HİNT VE ÇİN DİNLERİ ÜNİTE
ANLATIM

HİNT VE ÇİN DİNLERİ
1. HİNDUİZM
Hindular kendi dinlerini ifade etmek için sanatana dharma ismini kullanırlar. “Sonsuz/ezeli dharma/yasa” anlamı-
na gelen bu kelimeyle belli bir kurucuyla ilişkendirilen dünyanın diğer büyük dinlerinin aksine, onun bir başlan-
gıcının olmadığını ifade etmek isterler. Herhangi bir şahsı kurucusu olarak görmedikleri gibi, herhangi bir kutsal
metni tek başına bağlayıcı olarak da kabul etmezler.
Hinduizm’in tespit edilmiş, inanç sistemi/esasları yoktur.
Hinduizm’in dünyanın yaşayan dinlerinin en eskisidir. Dışarıdan biri, Hinduların 330 milyon tanrıya tapındığını
öğrendiği zaman şaşırır. Bunların isimlerine dair hiçbir kayıt yoktur. Bu sayı, yüce güçlerin sayısının tasavvur edi-
lemeyecek kadar yüksek olduğuna işaret eder. Brahma, Vişnu ve Şiva en önemli tanrılardır. Brahma yaratıcı, Şiva
yok edici, Vişnu koruyucu tanrıdır. Hinduizmin kutsal kitapları Vedalar’dır.
Hinduizm’in diğer inançları olarak kabul edilebilcek olanlara gelince bunların en önemlilileri, kast sistemi, karma,
samsara, reenkarnasyon (tenasüh/ruh göçü), mokşa şeklinde sıralanabilir.
Hinduizmde “karma” denilen neden-sonuç yasası vardır. Buna göre insan geçmişte yaptıklarının karşılığını başka
bir bedende tekrar dünyaya gelerek görecektir. Hindu inancına göre ruh ölümsüz olup onun bir bedenden bir
başka bedene geçerek sürekli yaşadığına inanılır. Bu inanca reenkarnasyon veya tenasüh (ruh göçü) adı ve-
rilir. Reenkarnasyon inancına göre ölen kişi, yaptığı işlerin iyi ya da kötü olmasına göre insan, hayvan veya bitki
biçiminde yeniden dünyaya gelir. Hindular cesetlerini yakarak küllerini kutsal kabul ettikleri Ganj Nehri’ne atarlar.
Kast sistemi şu dört temel kısımdan oluşmaktadır:
• Rahipler ve Bilginler (Brahmanlar)
• Prensler ve Askerler (Kşatriyalar)
• Esnaf ve Çiftçiler (Vaisyalar)
• İşçiler ve Köleler (Sudralar)
Ayrıca kast sistemine dâhil edilmeyen, kast dışı kabul edilen paryalar (toplum dışı sayılanlar) vardır.

2. BUDİZM
Bir din olarak Budizm’in tarihi, Goutoma Siddhartha’ya kadar geri gider. Siddhartha 35 yaşında Bodhi ağacının al-
tında, dört soylu gerçeği keşfeder. O artık aydınlanmış, uyanmış bir kimsedir (Buddha). Bu halde dört hafta kalan
ve bulduğu gerçeğin, anlaşılmasının zorluğundan dolayı insanlara anlatılıp anlatılmaması hususundaki tereddü-
dünü, Tanrı Brahman’nın müdahalesi ve kurtulacak olan insanların sayısının çokluğu ortadan kaldırır.
Talebeleri tarafından Buddha “bilen, aydınlanmış, uyanmış” sıfatıyla tanınan Gautama hakkında kesin olarak söy-
lenecek şeyler onun, mö. 563 doğmuş ve 483 yılında vefat etmiş olduğudur. Kosalaların büyük ve güçlü krallığına
bağlı olan, Nepal etekleriyle Rapti nehri arasında yer alan bugünkü Oudh eyaletinin kuzey doğusunda bulunan
küçük bir krallık olan Sakyalar’ın yönetici sınıfına mensuptur.

Budizmde inancın temelini, “Buda’ya sığınırım, Dhamma’ya sığınırım ve Sangha’ya sığınırım.” cümlesi oluşturur.
Bu cümleyi söylemeyen kişi Budist sayılmaz. Budizmde tanrının varlığı veya yokluğu ile ilgili bir ifade kullanılmaz.
Ancak bazı Budistler Buda’yı tanrı konumunda görürler.
Budizmin kutsal metinlerine, “üç sepet” anlamına gelen “Tripitaka” adı verilmiştir.
Budizmde belirli bir ibadet ve dua şekli yoktur. Budistler tapınaklara giderek Buda’nın heykeline saygı gösterirler.
Bunun yanında evlerinde bir köşede bulundurdukları Buda heykeline de saygıda bulunarak ibadet ederler. Ayrıca
kutsal metinlerin okunması, meditasyon ve belli zamanlarda oruç tutmak da ibadet kabul edilir.
145
YKS KONU ANLATIMLI SORU BANKASI