Page 9 - วิทยาศาสตร์-ชั้นป4(ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต)

4 4

ล าต้น (Stem) เป็นอวัยวะของพืชที่ส่วนใหญ่จะเจริญขึ้นเหนือดิน เจริญมาจากส่วนท ี่
เรียกว่า Hypocotyl ของเมล็ด ประกอบด้วยส่วนส าคัญ 2 ส่วนคือ ข้อ (Node) ส่วนใหญ่มักมี

ตา (Bud) ซึ่งจะเจริญไปเป็น กิ่ง ใบ หรือดอก ต่อไป และ ปล้อง (Internode) ซึ่งอยู่ระหว่าง

ข้อ โดยในพืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะเห็นข้อและปล้องชัดเจน แต่ในพืชใบเลี้ยงคู่ เห็นข้อและปล้อง
ชัดเจนในขณะที่เป็นต้นอ่อนหรือกิ่งอ่อน แต่เมื่อเจริญเติบโตและมี Cork มาหุ้ม ท าให้เห็นข้อและ

ปล้องไม่ชัดเจน

หน้าที่หลักของล าต้น คือ

1.น าน้ า แร่ธาตุ และอาหารส่งผ่านไปยังส่วนต่างๆ ของล าต้น
2.ช่วยพยุงกิ่งก้านสาขา ชูใบให้กางออกรับแสงแดดให้มากที่สุด

หน้าที่พิเศษของล าต้น คือ

1.สะสมอาหาร โดยล าต้นสะสมอาหารแบ่งเป็น 4 ชนิด คือ
- แง่ง หรือเหง้า (Rhizome) เช่น ขิง ขมิ้น ว่าน กล้วย เป็นต้น

- หัวเทียม(Tuber) เช่น มันฝรั่ง หญ้าแห้วหมู เป็นต้น

- หัวแท้ (Corm) เป็นล าต้นตั้งตรง มีข้อปล้องชัดเจน เช่น เผือก เป็นต้น
-หัวกลีบ (Buld) ล าต้นตั้งตรง มีใบเกล็ดซ้อนกันหลายชั้น สะสมอาหารในใบเกล็ด เช่น

หัวหอม กระเทียม เป็นต้น

์
2. สังเคราะหด้วยแสง เป็นล าต้นที่มีคลอโรพลาสต์ เช่น กระบองเพชร พยาไร้ใบ
3. ใช้ในการขยายพันธุ์ เช่น การตอนกิ่ง การปักช า และไหล (Runner/ Stolon) ซึ่งพบใน

บัวบก สตรอเบอรี่ เป็นต้น

4.ช่วยในการคายน้ า โดยส่วนของล าต้นที่เป็นช่องเปิด เรียกว่า Lenticel
5.ล าต้นเปลี่ยนแปลงไปท าหน้าที่พิเศษ เช่น

- มือเกาะ(Tendril) เพื่อพยุงล าต้นและชูใบ เช่น ต าลึง องุ่น เป็นต้น

- ล าต้นทอดไปตามผิวดินหรือเหนือน้ า (Climbing) เช่นผักบุ้ง ผักกระเฉด เป็นต้น
- ล าต้นเลื้อยพันหลัก (Twining) เช่น เถาวัลย์ อัญชัน เป็นต้น

- ล าต้นเปลี่ยนเป็นหนาม(Thorn) เป็นต้น เช่น เฟื่องฟ้า มะกรูด เป็นต้น