Page 228 - Research Design
P. 228
9.2
เทคนิคการเก็บรวบรวมข้อมูลสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้าง
1. กํารสังเกตกํารณ์ (Observation)
2. กํารสัมภําษณ์ (Interviews)
3. กํารสนทนําแบบกลุ่ม (Group Discussion)
4. กํารสัมภําษณ์ผ่ํานภําพถ่ําย
(User Pictures Interview)
5. กํารสรํา้ งสถํานกํารณจ์ ํา ลอง
(Experimental Simulation)
6. กํารจัดกิจกรรมภําคสนํามแบบมีส่วนร่วม
(Participatory Workshop Methods)
7. กํารประเมินแนวควํามคิด
8. กํารสืบค้นข้อมูลทุติยภูมิ
9.2.1 การสังเกตการณ์ (Observation)
กาหนดขอบเขตส่ิงท่ีจะสังเกต กําร สงั เกตกํารณเ์ กดิ ขนึ้ ไดใ้ นบรบิ ทพนื้ ทจ่ี รงิ หรอื ภํายในหอ้ ง ทดลอง ผวู้ จิ ยั จํา เปน็ ตอ้ งมขี อบเขตรวมถงึ กรอบในกําร เกบ็ ขอ้ มลู ทค่ี อ่ นขํา้ งชดั เจนวํา่ จะเกบ็ ขอ้ มลู อะไรบํา้ ง ไม่ ว่ําจะเป็นข้อมูลจํากคนในพ้ืนที่ พฤติกรรม บรรยํากําศ สภําพแวดล้อม วัฒนธรรม โดยทั่วไปกํารสังเกตกํารณ์ เป็นวิธีเก็บข้อมูลโดยกํารใช้สํายตํามองเหตุกํารณ์หรือ ปรํากฏกํารณ์ที่เกิดขึ้นในขณะใดขณะหนึ่งแล้วบันทึก เพอื่ ทํา ควํามเขํา้ ใจ เชน่ กํารสงั เกตสภําพทอี่ ยอู่ ําศยั ของ คนสงู วยั ในบํา้ นจดั สรรยคุ ปจั จบุ นั โดยผวู้ จิ ยั ใหข้ อบเขต ของ “สภําพท่ีอยู่อําศัย” เป็นกํารปรับเปลี่ยนกํารใช้ งํานพื้นที่เป็นต้น กํารสังเกตจํานวนผู้ใช้งํานพ้ืนท่ีส่วน กลํางของอําคํารและกิจกรรมท่ีเกิดภํายในพ้ืนที่ โดย
ผู้วิจัยเข้ําไปสังเกตและจดบันทึกจํานวนคน กิจกรรม ในช่วงเวลําต่ํางๆ กัน เป็นต้น
การสงั เกตสามารถทา ไดท้ งั้ เพอื่ คน้ หาประเดน็ วิจัยและตอบคาถามวิจัย กํารสังเกตกํารณ์สํามํารถใช้ เปน็ เครอื่ งมอื ในกํารคน้ หําประเดน็ กํารวจิ ยั ในชว่ งเรม่ิ ตน้ เพื่อทําควํามเข้ําใจประเด็นที่สนใจ สร้ํางแนวควํามคิด ใหม่ ตลอดจนกํารสงั เกตกํารณเ์ พอื่ ตอบคํา ถํามวจิ ยั หรอื กํารทดสอบสมมติฐําน ซึ่งแต่ละเป้ําหมํายของกําร สังเกตกํารณ์จะมีควํามรัดกุมของขั้นตอนที่แตกต่ํางกัน โดยเฉพําะกํารสังเกตกํารณ์เพื่อทดสอบสมมติฐํานหรือ ตอบคําถํามกํารวิจัยจําเป็นต้องมีกระบวนกํารที่รัดกุม เป็นระบบมํากกว่ํากํารสังเกตกํารณ์เพื่อค้นหําประเด็น วิจัยในช่วงเริ่มต้น
กํารสังเกตกํารณ์แบ่งเป็น 2 ลักษณะคือ กําร สังเกตกํารณ์สภําพกํายภําพและกํารสังเกตกํารณ์ พฤติกรรมส่ิงแวดล้อม จอห์น ซีเซล (John Zeisel) แบ่งรํายละเอียดไว้ดังน้ี (Zeisel, 1981)
(1) การสังเกตการณ์สภาพกายภาพ (physical traces) เป็นกํารสังเกตสภําพแวดล้อม กํายภําพอย่ํางเป็นระบบ ผู้วิจัยต้องสํามํารถอ่ํานและ ทําควํามเข้ําใจสภําพกํายภําพท่ีเป็นอยู่ ไม่ว่ําจะเป็น สภําพแวดลอ้ มทถี่ กู ออกแบบ จดั วํางไว้ เชน่ กํารวํางตวั อําคําร ลกั ษณะทํางสญั จร หรอื สภําพทถ่ี กู เปลยี่ นแปลง ไปทั้งด้วยกําลเวลําหรือกํารใช้งําน เช่น ร่องรอย กําร ปรบั เปลยี่ น ตวั อยํา่ งคํา ถํามทผี่ วู้ จิ ยั ใชเ้ ปน็ ตวั เรมิ่ ในกําร เข้ําพื้นท่ีสังเกตสภําพกํายภําพคือ
