Page 55 - igev dergi

İskenderun Güney Eğitim Vakfı Bursiyer Öğrenciler Başkanı
Berke AYDINLI

nazaran oldukça yeni bir hukuk alanı olduğunu söyleyebiliriz. Ne
de olsa bilgisayar ve bilişim sistemlerinin ortaya çıkışından evvel
bundan bahsetmek oldukça yersizdi. Teknolojinin gelişimi ile bir-
likte bu alan diğer hukuk dalları gibi dallanıp budaklanacak hatta
BİLİŞİMİN bazı geleneksel hukuk dallarını geride bırakması da mümkün
olacaktır.
HUKUK DÜNYASINA Önceden hukukumuzda Türk Ceza Kanunu’nda “Bilişim Suçla-
rı” başlığı ile ortaya çıkmıştır. Bunun temel sebebi bilgisayarın
yaygınlaşması ile insanların ilk zamanlardaki bilgisizliğinden ötürü
YANSIMASI hackerlar tarafından kullanıcının verilerinin çalınması, başkalarına
satılması ve bilgisayarlarının kullanılamaz hale getirmeleriydi.
Daha sonradan e-ticaret, Kişisel verilerin korunması, elektronik
paralar, elektronik imza, yapay zeka, elektronik haberleşme vs.
Bugün itibariyle 30 yıldır bilişim çağındayız. İnsanlığın bunu başta olmak üzere bilişim sistemleri ile yürütülen her türlü yasal
bilgisayarları hayatımızın merkezine koyduğu için başardı- veya yasal olmayan her husus bilişim hukukunun konusunu oluş-
ğını çok rahatlıkla belirtebiliriz. Eskiden bilgisayarlar dev turmuştur. Bilişim ve Teknoloji hukukunun hali hazırda siber gü-
venlik hukuku, yapay zeka hukuku, dijital telif hukuku, kripto para
hesap makinesi işlevinden ibaretken birçok medyanın birle- hukuku, internet hukuku, veri hukuku, metaverse hukuku gibi sa-
şimi ile mümkün olan yöndeşme ile artık küçücük telefonla yamayacağımız kadar alt dalı bulunmakta ve teknoloji geliştikçe
bile birçok işimizi saniyeler içinde halledebiliyoruz. bu alanların sayısı da artmaya devam etmektedir. Bu kavramların

Teknolojinin oldukça hızlı gelişimi sayesinde artık çok daha hızlı ortaya çıkışı ve özellikle internetin kullanımının yaygınlaşmasıyla
bir şekilde yeni şeyler icat edip insanlığın kullanımına sunabili- birçok uca dokunmuş ve ilk anıldığının aksine kamu hukukundan
yoruz. Bunlar sayesinde yaşamımız değişip, gelişiyoruz üstelik çok özel hukuka doğru yönelen, inter-disipliner bir hukuk alanı
oturduğumuz yerden kendimize zaman dahi yaratabiliyoruz. Bu olarak hukuk dünyasında yer etmeye başlamıştır.
gelişmelerle beraber artık klasik alışkanlıkları da bırakıyor ve Yukarıda bahsettiğim hususlardan faydalanaraktan bilişim huku-
adeta teknoloji ile bütünleşiyoruz. Somut örnek bazında ticaret kunun tanımını; bilgisayar ve cep telefonları başta olmak üzere
örneğini verebiliriz. Öncesinde ticaret yapabilmek için tacirle- her türlü bilişim sistemleri ile yürütülen her türlü faaliyetin hukuki
rin uzun süre boyunca çaba sarf etmesi ve belli bir sermaye ile boyutunu ele alan karma nitelikli hukuk dalı olarak yapabiliriz.
ticarete atılması gerekirken şimdi internet üzerinden web siteler
aracılığıyla kurduğu sanal pazarlar ile hem müşteriler hesaplı “İyi de, bilişim hukukunun gelecekte nasıl bir rolü olacak?” soru-
ve daha kolay ürünlere erişme fırsatı yakalıyor hem de tacirler sunu sorduğunuzu duyar gibiyim. Bilişim hukukunun geleceğini
depolama, kırtasiye ve personel masrafları açısından mükemmel incelediğimizde de gelecek hukuk dünyasında da inkar edilemeye-
giderlerden kurtulmaktadır. Bunun sonucunda da firmalar rekabet cek bir yeri olacağını belirtmemizde fayda vardır. Nitekim teknoloji
piyasasına daha hızlı bir şekilde girebilmekte; rekabet arttıkça geliştikçe yepyeni sorunlar da ardalanarak hukuk dünyasını meş-
malların kalitesi de artmaktadır. Bunun haricinde bilgiye erişimin gul etmektedir. Aklımızda somut olarak canlanması için birkaç
kolaylaşmasını da söyleyebiliriz. Keza önceden bir ansiklopedilere örnek verelim:
ulaşmak için kütüphanelerde dolaşırken sizce şimdi bu zahmetli Yapay zeka ile yönetilen bir aracın birine çarpması halinde zararın
yöntemi tercih eden kaç kişi vardır? İnternetin yaygınlaşmasıyla ve tazmini bakımından kim sorumlu tutulacaktır? Günlük hayatta
aktif kullanımın artması ile artık bu bir sorun olmaktan çıkmış ve yaptığımız sözleşmelerin daha resmi bir hale oturtulması için no-
herkes cebinde birkaç tık ile istediği bilgiye saniyeler içinde ulaşa- tere gitmemiz gerekirken internette milyonlarca kişinin huzurunda
bilmektedir. Cebimizde dünyaları barındırıyoruz, haberimiz yok! bir sözleşme ile aynı resmiyet sağlanabilecek midir? Bir robot,
Teknoloji her geçen gün ne kadar görkemli bir şekilde yükseliş bir insana zarar vermesi halinde hukuken sorumlu tutulabilecek
sergilese de ortaya çıkardığı sorunlar ve belirsizlikler de maalesef midir? İnternetteki siber zorbalıklar nasıl engellenecektir? Kimi
ki bir o kadar artmaktadır. İşte tam olarak hukuk da burada devre- hukuki işlemler resmi şekle tabii bir şekilde gerçekleşirken sanal
ye girmektedir. Zira hukuk; birey, toplum ve devletin hareketlerini, bir evrende yapılan hukuki işlemler nasıl geçerlilik kazanacaktır?
birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne Kripto paraların çalınması halinde fail nasıl tespit edilecektir,
uygun olarak çıkarılan, muhatabına genel olarak nasıl davranması hırsızlık suçuna mı yoksa yağma suçuna mı gidilecektir? Temsili
yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili demokrasi yerine doğrudan demokrasiyi mümkün kılan dijital
bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif demokrasi nasıl sağlanacaktır?
bir bilimdir. Özetle hukuk hiçbir zaman toplumdan ayrı düşünüle- Bu sorular elbet bir gün cevap bulacaktır. Lakin bu soruların asla
meyecektir. Hal böyle olunca da hayat şartları değiştikçe hukuk da sona ermeyeceği şüphesiz ki ortadadır. Bilişim hukuku belki hiçbir
değişecektir. Sizler bu yazıyı okurken dahi değişmeye de devam zaman geleneksel hukuk alanlarının önüne geçemeyecektir ama
etmektedir. Yani hayat şartları teknolojiye doğru evrildikçe hukuk ileride hukuk alemindeki en önemli alanlardan biri olacağının
da teknolojiye doğru evrilmeye devam edecektir. Zira teknolojinin sinyalini bizlere apaçık vermektedir.
gelişimi ile bilişim hukukunun kapsamı daha fazla artmaktadır.
Haydi, şimdi gelin de bilişim ve teknoloji hukukunun ne olduğuna, Yazımı şu sözlerle bitirmek istiyorum:
neleri kapsadığına bir göz atalım. Teknoloji hiçbir şeydir. Önemli olan, insanların bir inanca sahip
Bazı geleneksel olarak nitelendirdiğimiz hukuk dalları, insanlı- olması, temel olarak iyi ve akıllı olmaları ve onlara verdiğiniz araç-
ğın ortaya çıkışından beri yer almaktadır. Örnek olarak; Medeni larla harika şeyler yapmalarıdır.
Hukuk, Ticaret Hukuku, Ceza Hukukunu örnek verebiliriz. Bilişim -Steve Jobs
hukukuna baktığımızda ise diğer geleneksel hukuk alanlarına
Mayıs 2022 İGEV 55