Page 4 - E - Book ว 22201 ชุดที่ 2 เครื่องกล
P. 4
2. โมเมนต์
1. โมเมนต์ของแรง (Moment of Force) หรือโมเมนต์ (Moment) หมายถึง ผลของแรงที่กระท าต่อวัตถุเพื่อให้
ุ
วัตถุหมุนไปรอบจุดหมุน ดังนั้น ค่าของโมเมนต์ของแรง คือ ผลคูณของแรงนั้นกับระยะตั้งฉำกจำกแนวแรงถึงจุดหมน
(มีหน่วยเป็น นิวตัน-เมตร แต่หน่วย กิโลกรัม-เมตร และ กรัม-เมตร ก็ใช้ได้ในการค านวณ)
ุ
สูตรของโมเมนต์ โมเมนต์ = แรง × ระยะทางตั้งฉากจากแนวแรงถึงจุดหมน
หรือ M = F × l
2. ชนิดของโมเมนต์ โมเมนต์มี 2 ชนิด คือ
ิ
2.1 โมเมนต์ทวนเข็มนาฬิกา คือ ค่าโมเมนต์ที่เกิดจากแรงซึ่งกระท าต่อคานให้หมุนไปในทิศทวนเข็มนาฬกา
2.2 โมเมนต์ตามเข็มนาฬิกา คือ ค่าโมเมนต์ที่เกิดจากแรงซึ่งกระท าต่อคานให้หมุนไปในทิศตามเข็มนาฬิกา
** โมเมนต์จะมีค่ำเป็นศูนย์ ก็ต่อเมื่อ
1. แรงมีค่าเป็นศูนย์
2. แนวแรงผ่านจุดหมุน
3. สมดุลของคำน
เมื่อคานอยู่ในภาวะสมดุลหรืออยู่นิ่งในแนวระดับ นั้นแสดงว่า ผลรวมของโมเมนต์ตามเข็มนาฬิกาเท่ากับผลรวมของ
โมเมนต์ทวนเข็มนาฬิกา (โมเมนต์ลัพธ์ = 0) หรือ ผลรวมของแรงดึงคานลงเท่ากับผลรวมแรงดึงคานขึ้น (แรงลัพธ์ = 0)
หลักกำรค ำนวณเรื่องคำน มีขั้นตอนดังนี้
1.วาดรูปคาน พร้อมกับแสดงต าแหน่งของแรงที่กระท าบนคานทั้งหมด
ี
2. หาต าแหน่งของจุดหมุนหรือจุดฟัลครัม ถ้าไม่มให้สมมติขึ้น
3. ถ้าโจทย์ไม่บอกน้ าหนักของคานมาให้เราไม่ต้องคิดน้ าหนักของคานและถือว่าคานมีขนาดสม่ าเสมอกันตลอด
4. ถ้าโจทย์บอกน้ าหนักคานมาให้ต้องคิดน้ าหนักคานด้วยโดยถือว่า น้ าหนักของคานจะอยู่ที่จุดกึ่งกลางคานเสมอ
5. เมื่อคานอยู่ในสภาวะสมดุลโมเมนต์ทวนเข็มนาฬิกาเท่ากับโมเมนต์ตามเข็มนาฬิกา
ิ
6. โมเมนต์ทวนเข็มนาฬิกา หรือโมเมนต์ตามเข็มนาฬกามีค่าเท่ากับผลบวกของโมเมนต์ย่อยแต่ละชนิด
หมายเหตุ : การได้เปรียบเชิงกลของคาน นอกจากจะดูจากค่า W และ E แล้ว อาจจะดูจาก อัตราส่วนระหว่างแขนของ
ความพยายามกับแขนของความต้านทานก็ได้
M.A. =
แขนของความพยายาม
M.A. =
แขนของความต้านทาน
เครื่องกล (machine) สอนโดยครูรุ่งนภา น่วมน้อย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี Page 4
