Page 15 - Bizim Kalemimizden
P. 15
Yandaki görselde CNO döngüsü modellenmiştir. Bu
döngünün bir başlangıç noktası olmadığı için yalnızca size,
gördüğünüz 1H, 4He, vb. unsurların anlamlarını verebiliriz:
1H protiyum, 4He Helyum-4, 12C Kabon-12, 13N Nitrojen-
13, 13C Karbon-13, 14N Nitrojen-14, 15O Oksijen-15 ve 15N
Nitrojen-15’tir.
YILDIZLARIN EVRELERİ
Yıldızlar; doğar, büyür ve 8 Güneş kütlesinden az
ölür. Yandaki görselde olan yıldızlar, ölürken
yıldızların evreleri göste- kırmızı dev olup devasa bir
rilmiştir. İlk başta bulutsu ile boyuta ulaşır; sonra
başlar. Sonra kütle gezegenimsi bulutsu
çekiminin etkisi ile bulutsu evresine girer. Ardından
içindeki tozlar birleşir ve iki beyaz cüce olup küçülür
tür farklı yıldız oluşturur: 8 ve en sonunda kara
Güneş kütlesinden az olan cüceye döner. Kara cüce,
yıldızlar, 8 Güneş kütlesin- uzayda görünmez.
den fazla olan yıldızlar.
8 Güneş kütlesinden fazla olan yıldızlar ise ölürken kırmızı süper dev olur. Sonra süpernova şeklinde patlar ve
burada bir ayrım olur: Karadelik ya da pulsar (nötron yıldızı). Eğer yıldızın başlangıç kütlesi 20 Güneş
kütlesinden fazlaysa yıldız karadeliğe dönüşür. Ama eğer yıldızın başlangıç kütlesi 8 Güneş kütlesi ila 20
Güneş kütlesi arasındaysa yıldız pulsara (nötron yıldızı) dönüşür.
O Tipi - 40.000°C – 29.000°C
B-Tipi - 29.000°C – 9.700°C
A-Tipi - 9.700°C – 7.200°C
F-Tipi - 7.200°C – 5.800°C
G-Tipi - 5.800°C – 4.700°C
K-Tipi - 4.700°C – 3.300°C
M-Tipi - 3.300°C – 2.100°C
ALİ FUAT DÖNERTAŞ - 6B
14