Page 54 - STAV 116 25.05.2017

DRUŠTVO

Bujuruldija iz 1532. godine, najstariji dokument

Historijskog arhiva Sarajevo

akt o ljuDskim

praVima u Bosni

500 gODiNa STaRiji

OD POVelje UN-a

“To je vrijeme kada u evropi vlada inkvizicija i kada se ljudi

Piše: Edib KADIć spaljuju na lomačama, bivaju optuživani i ubijani po raznim
edib@stav.ba stav.ba
osnovama, dok istovremeno na drugoj strani imamo akt
Fotografije: Velija HASANBEgOVIć koji je vrhunski dokaz civilizacije, a tračak ili nastavak tog
dokumenta nalazi se upravo kod nas u arhivu”

ajstariji dokument koji se čuva Ohranović objašnjava da je ahdnama dokaz da na onim područjima na kojima
u Historijskom arhivu Sarajevo iz 1463. godine, koju je napisao sultan su vladale Osmanlije imamo sačuvane
jeste bujuruldija iz 1532. godine. Mehmed Fatih, garancija svim franjev- i jedne i druge crkve i sinagoge, dok na
nNapisao ju je tadašnji bosanski cima i bosanskim katolicima da mogu mjestima gdje su drugi vladali i gdje su
sandžakbeg, Gazi Husrev-beg, i u njoj slobodno vršiti svoju službu i da ih u došli nakon osmanske vlasti više ne-
naređuje kadijama u Fojnici i Kreševu tome niko neće ometati, kao i onima mamo nikakvih tragova ni džamija ni
da vode računa o tome kako se ponaša- koji su izbjegli da se slobodno mogu tekija: ili su rušene, ili su pretvarane
ju prema svećenicima na tom prostoru, vratiti. “Bujuruldija Gazi Husrev-be- u crkve. Riječ je o jedinstvenim doku-
s obzirom na to da su mu se franjevci ga nastaje upravo na temeljima ovakve mentima koji su bili mnogo ispred svog
požalili da ih pojedinci ometaju u vrše- ahdname, i to nakon gotov 70 godina vremena i upravo ahdnama iz 1463, a
nju njihove službe. Zbog toga je Gazi od njenog nastanka. Ahdnama kojom i bujuruldija iz 1532. godine svjedoče
Husrev-beg u svom pismu kadijama na- se garantiraju prava drugim vjerskim kontinuitet vjerske tolerancije u Bosni i
ložio da svećenici imaju pravo da neo- zajednicama gotovo 500 godina starija korektan odnos osmanskih vlasti prema
metano vrše svoju službu i da ih niko je od povelje Ujedinjenih nacija. To je drugim religijama”, naglašava Ohrano-
ne smije ugnjetavati i vrijeđati, jer je to vrijeme kada u Evropi vlada inkvizici- vić te dodaje da postoje još dvije ahd-
suprotno onome što je bilo u skladu s ja i kada se ljudi spaljuju na lomačama, name, ona iz 1453. godine, koju je sul-
tadašnjim običajima. bivaju optuživani i ubijani po raznim tan Mehmed Fatih dao pravoslavcima
Mr. Fuad Ohranović, direktor Histo- osnovama, dok istovremeno na drugoj prilikom osvajanja Carigrada, a koja se
rijskog arhiva Sarajevo, kaže kako će se strani imamo akt koji je vrhunski do- odnosila na cijelo područje Osmanskog
28. maja ove godine navršiti 554 godine kaz civilizacije, a tračak ili nastavak tog carstva, i druga iz 1459. godine namije-
od nastanka ahdname napisane bosan- dokumenta nalazi se upravo kod nas u njena Dubrovčanima.
skim franjevcima, na čijim je temeljima Arhivu. Ta ahdnama važila je tokom ci- “U njoj se također, pored vjerskih
nastala ova bujuruldija iz 1532. godine. jelog perioda osmanske vladavine, što je sloboda, garantiraju i trgovački interesi

54 25/5/2017 STAV