Page 21 - STAV broj 304-305

geopolitička pobjeda Turske, koja je, osim
uobičajenih EU i SAD, učinila da Iran po-
stane nervozan.
Vraćanje statusa džamije Aja Sofiji, koji
joj je 1936. nezakonito uzet, te prvi namaz
obavljen u njoj 24. jula 2020. godine ostat
će zabilježen kao dan oslobađanja od men-
talnog (neo)kolonijalizma. “Reakcije im-
perijalističkih država tokom otvaranja Aja
Sofije pokazale su da besprizorne zapadne
zemlje Istanbul i Aja Sofiju smatraju svo-
jom zemljom i vlasništvom. Toliko da nisu
mogli svariti otvaranje Aja Sofije, vlasniš-
tvo sultana Fatiha Mehmeta, kao džamije,
niti da je Istanbul osvojen 1453. godine i da
je taj grad domovina Turaka”, pisao je tom
prilikom novinar Hurriyeta Nedim Şener.
Samo dvije nedjelje kasnije, 8. augusta,
objavljen je pronalazak 320 milijardi kubič-
nih metara prirodnog plina u vodama turske
ekskluzivne ekonomske zone Crnog mora
i to je još jedan strateški korak ka stvarnoj
nezavisnosti. Zapravo, korak je započet
2017. godine, kada su istraživanja vlastitih
resursa na Mediteranu i Crnom moru poče-
la, a strategija je razvijena mnogo ranije.
Kad smo već kod strategije i strateš-
kog razmišljanja, u subotu, 26. decembra
2020, otvorena je turska fabrika za proiz-
vodnju litija u centralnoj provinciji Eski-
şehir. Time je Turska postala zemlja koja
može proizvoditi litijski karbonat i borne
proizvode vlastitom tehnologijom i ljuds-
općepriznatih terorističkih organizacija i dokazala u konvencionalnom sukobu. Tur- kim potencijalom, destilirajući bor i litij iz
najvažnije (i najtragičnije): više miliona ske bespilotne letjelice uništavale su tenko- industrijskih otpadnih voda. Litij je stra-
interno raseljenih lica – čitaj: izbjeglica. ve, oklopna vozila i protuzračne sisteme za teška sirovina za kojom je potražnja zbog
Proglašen zonom dekonflikta, Idlib bi mo- neprijatelje zastrašujućom lahkoćom. Fakat litijskih baterija sve veća. Evropska unija
rao biti sigurno utočište za njih. Međutim, da je u pitanju bio uglavnom ruski vojni ga je stavila na listu kritičnih (čitaj: stra-
koristeći izgovor da su na toj maloj teritoriji hardver dodatno je izazvao naprasno inte- teških) sirovina u septembru 2020. godine.
i teroristi, Assad i Rusija konstantnim bom- resiranje zapadnog dijela svijeta. Što reče S obzirom na električnu budućnost autoin-
bardiranjem potiskuju izbjeglice sve bliže jedan ovdašnji vojni analitičar, “cijeli svijet dustrije, litij je na dobrom putu da postane
turskoj granici. Krajem februara Assadov priča o turskim dronovima, osim Rusa”. “nafta” u doglednoj budućnosti.
je režim napadom na turske vojnike (33 še- Zapravo, može se reći da je tom inter- Istovremeno s otvaranjem fabrike u Es-
hida palo je tom prilikom) izazvao sukob s vencijom pokazan novi koncept u kon- kişehiru izvršni direktor Turske automo-
Turskom i time, što se tiče vojnih gubitaka, vencionalnom ratovanju. Koncept koji će bilske inicijativne grupe (TOGG) Gürcan
pucao sebi u nogu, a istovremeno omogućio se još dva puta tokom godine pokazati kao Karakas, koja je prošlog decembra pre-
da se turske bespilotne letjelice okušaju u uspješan (koncept na koji za sada ne postoji dstavila prototip prvog turskog domaćeg
uvjetima konvencionalnog rata. uspješna protuodbrana, barem kada je riječ (električnog) automobila, najavio je da će
Do sukoba sa snagama sirijskog režima u o pomenutom ruskom vojnom hardveru) prve baterije za taj automobil biti domaći
Idlibu efikasnost bespilotnih letjelica bila je – u Libiji protiv snaga ratnog zločinca i proizvod.
evidentna i mnogostruko dokazana u borbi pučiste “maršala” Haftara (koji uživa pre- Kako će izgledati postkorona svijet,
protiv terorista. Turska je bila i ostala od- šutnu podršku Zapada) tokom maja i juna, nije zahvalno predviđati, ali Turska se
ličan primjer. Broj terorista tzv. Radničke te u Azerbejdžanu septembar – novembar. upravo strateškim promišljanjem, koje je
partije Kurdistana (PKK) koji su operirali prethodilo pandemiji, dobro pozicionirala
na teritoriji Turske reduciran je u periodu GEOPOLITIČKA POBJEDA TURSKE za taj svijet. Da, ovo je na individualnom
od nekoliko godina s nekoliko hiljada na Rat između Armenije i Azerbejdžana, nivou bila nesumnjivo vrlo sumorna go-
nekoliko stotina (preciznije 320), najprije kojim je Azerbejdžan povratio 25 posto te- dina, pokvarenih planova i uvođenja ne-
zahvaljujući tom oruđu. Kada se zna da je ritorije poslije skoro tridesetogodišnje ar- normalne normalnosti, ali kada se pogleda
oruđe bilo godinama uskraćivano Turskoj menske okupacije, jedini je od tri navede- turski bilans, pa i ovako površan (jer bi
od strane saveznika, u zraku lebdi pitanje na sukoba koji je zaista i trajno promijenio za detaljan trebalo mnogo više prostora
na čijoj su strani ti saveznici. status quo. Azerbejdžan je za 44 dana riješio nego što Stav ima strana), 2020. godina i
Međutim, u sukobu s vojskom sirijskog problem koji se hinjenom diplomatijom vu- nije bila tako loša. Završio bih već jednom
režima (i satelita mu) u februaru i martu kao 28 godina zahvaljujući turskom naoru- upotrijebljenim citatom Yunusa Emrea:
2020. prvi se put efikasnost bespilotnih letje- žanju i obuci, odnosno primjeni pomenu- “Kader gayrete aşıktır” – Sudbina je zal-
lica (kako naoružanih, tako nenaoružanih) tog koncepta. To je istovremeno i opipljiva jubljena u napor. n

STAV 31/12/2020 21