Page 31 - STAV broj 407

zakona. Kao što to obično biva u slučaju komunističko-marksističko-lenjinistič- prijavljivanja članova porodice ako pokažu
muslimanskih zemalja, međunarodna pa- koj misli i ideologiji, što je u Indoneziji sklonost ka homoseksualnim odnosima.
žnja usmjerena je uglavnom na one aspekte posebno pokuđeno i opasno. Pored toga, Novi usvojeni krivični zakon sankcioni-
zakona kojim se sankcioniraju vanbračni novi zakon zabranjuje i izražavanje rat će seksualne i odnose u vanbračnim
seksualni odnosi, kako za domaće, tako onih ideja koje su u koliziji s državnom zajednicama kao kaznena djela, ali samo
i za strance. Time se znatno sužava pro- političkom ideologijom poznatom kao u slučaju da ih vlastima prijave bliski
stor za seksualnu eksploataciju koja je ra- pancasila. Riječ je o državnoj ideologi- rođaci, djeca ili supružnici osumnjiče-
nije postojala, a čiji su protagonisti bili ji zasnovanoj na pet principa, koja štiti nih. Radi se dakle o elementima zaštite
i zapadni turisti, posebno na otoku Bali. pluralizam, a u čijem je centru sloboda od zloupotrebe, tako da je islamski PKS
Kritičari, pak, najnoviji zakon smatraju religije. Kritičari novog zakona iz reda podržao razvodnjenu verziju odredbi Za-
opasnim, jer bi ga vlasti mogle iskoristi- liberalnih organizacija za ljudska prava kona o otpornosti porodice, koji je ranije
ti kao instrument za ušutkivanje poli- i aktivisti u Indoneziji vjeruju da nove predlagao u strožijoj formi.
tičkih protivnika prijetnjom zatvorskim odredbe podsjećaju na Zakon o borbi Iako vladajućom koalicijom u Indo-
kaznama. Također vjeruju da novi zakon protiv subverzije, koji datira još iz Sukar- nezijskom parlamentu, navodno, domi-
otvara prostor za gušenje javne debate o nove socijalističke ere. Bio je to, smatra- niraju islamske “pluralističke” i manje
tome koliko država ima pravo miješati ju kritičari, nejasno definiran statut koji rigidne opcije glede šerijata od opozi-
se u privatni i politički život građana, te je i Suhartov režim uveliko koristio kao cionog PKS-a, koje su mogle progurati
kako bi isti mogao oslabiti demokratski zakonsku osnovu za represiju i zastrašiva- i drukčiji zakon, one su ipak u dobroj
sistem Indonezije. nje političke opozicije i neistomišljenika. mjeri napravile kompromis i udovoljile
Raniji (stari) krivični zakon Indonezi- S druge strane, novi zakon, koji zabra- prijedlozima islamističkog PKS-a, iako
je naslijeđen je od holandske kolonijalne njuje homoseksualne i druge seksualne u razvodnjenoj formi.
vlasti prije postizanja nezavisnosti Indo- odnose izvan braka, također predstavlja
nezije i sadržao je niz zastarjelih odredbi. veliku pobjedu za islamske vjerske i poli- ZAHTJEVI ZA UVOÐENJE ŠERIJATA
Bilo je pokušaja revizije pomenutog zako- tičke organizacije. Jedna od najenergični- Treba napomenuti da su predsjed-
na tokom 1980-ih u vrijeme Suhartovog jih zagovornika ovih odredbi zakona jeste nički izbori koji su održani u Indoneziji
režima, poznatog kao Novi poredak. Ti Partai Keadilan Sejahtera – opoziciona 2019. održani u izrazito napetoj i polari-
su pokušaji propali, nakon što je neko- Partija pravde i prosperiteta (PKS), jed- zirajućoj atmosferi, nakon kojih je nova
liko nacrta prijedloga zakona odbačeno. na od najutjecajnijih islamskih politič- Vlada predsjednika Jokoa Widodoa (Jo-
Početkom demokratske tranzicije koja je kih stranaka u Indoneziji koju predvodi kowi) uspjela nametnuti tzv. “represivni
uslijedila 1998. godine, padom Suhartove Ahmad Shaikhu. PKS godinama zagova- pluralistički” program kojim se vlast po-
diktature, pokušajima da se preinači ka- ra zakonsko reguliranje javnog morala, kušala suprotstaviti političkoj opoziciji
zneni kodeks uslijedile su nove prepreke svojim prijedlozima Zakona o očuvanju zabranom islamističkih grupa i čistkom
izazvane ideološkom bitkom između naci- vrijednosti porodice i njene zaštite. PKS državnih agencija od konzervativnih dr-
onalističkih parlamentarnih frakcija koje je nekoliko puta iznosio na raspravu u žavnih službenika odanih rigidnijem tu-
su nastojale riješiti se svih oblika koloni-
jalnog utjecaja, s jedne, i islamskih kon-
zervativnih snaga koje su priliku za revi-
ziju ovog zakona vidjele kao jedinstvenu
šansu da svojim utjecajem pokušaju u za-
konodavni sistem ugraditi norme kojim bi
se društveni moral uskladio s islamskim
(šerijatskim) prerogativima. Novi krivični
zakon Indonezije odobrile su sve politič-
ke parlamentarne stranke jednoglasnim
usvajanjem 6. decembra 2022. Analitiča-
ri indonezijske politike dijele mišljenje da
novi zakon predstavlja stanovit kompro-
mis između spomenuta dva polarizirana
pola indonezijskog društva, nacionalista i
konzervativnih muslimana. Nacionalistički
politički diskurs u Indoneziji, manje-vi-
še, predstavlja najveća politička sekularna
partija Demokratska stranka pregalaštva
Indonezije (PDI-P), jedna od sedam vlada-
jućih političkih stranaka koje su zastuplje-
ne u Parlamentu. Indonezijsku opoziciju,
tek nešto više od 100 parlamentaraca, od
ukupno 575, koliko ih je u Predstavnič-
kom domu parlamenta, čine dvije partije: Parlamentu svoj prijedlog zakona. Njen mačenju islama. Vremena su se od tada
islamistička Partija pravde i prosperiteta prijedlog nije dobio širu podršku zbog prilično promijenila, a islam u Indone-
(PKS) i Demokratska partija (PD). nekih odredbi koje su protumačene kao ziji sve više postaje utjecajna snaga u jav-
“ekstremne”, jer su se ticale detalja kojim nom i političkom diskursu, a zahtjevi za
ZAŠTITA PLURALIZMA su, između ostalog, trebali biti regulirani uvođenje šerijata sve su glasniji i dolaze
Zakonom se također, kao i do sada, čak i raspored spavanja braće i sestara u ne samo iz redova vjerskih organizacija
sankcionira izražavanje bilo kakve podrške domaćinstvima i koje su nalagale obavezu s margina društva već i od srednje klase i

STAV 23/12/2022 31