Page 2 - 27.03.2016 Faktor 135

2 I I 27.3.2016.
NEDJELJA

Aktuelno

Kolika su prijetnja migracije i politike velikih sila Zapadnom Balkanu

Rusija radi na destabilizaciji

regije i Bosne i Hercegovine

Nemoć Evrope da stabilizira Zapadni Balkan potiče novu “jagmu” BOSNA I HERCEGOVINA
svjetskih sila na Balkanu, kako Rusije tako i drugih aktera, koje se Rusija podržava vlasti u RS-u, propituje ulogu Zapada

takmiče s Evropom za utjecaj na tom izuzetno bitnom području i insistira na Dejtonu.
Rusija je podržala i plan RS-a da održi referendum o
državnom pravosuđu. Jednako tako propituje i mandat
PIŠE PREDRAG ZVIJERAC OHR-a u EUFOR-u. Moskva u UN-u koristi i veto i blokira
brojna pitanja vezana za BiH, poput Rezolucije o Srebre-
vropsko vijeće za vanj- nici kao i promjene Dejtona.
ske poslove (ECFR), Iz Moskve se često čuje i prosrpska i antizapadna reto-
nezavisna, panevropska rika, posebno po pitanju zaštite RS-a, ali i po pitanjima
Eistraživačka organizaci- proteklog rata.
ja, u analizi “igre velikih sila” Ruske kompanije kontroliraju dio energetskog sektora u
koja se odvija na Zapadnom RS-u. Rusija nudi i kredite i drugu finansijsku pomoć RS-u
Balkanu upozorava na povra- povlačeći na taj način i konce u tom entitetu.
tak nestabilnost te prijetnje koje Rusija i RS nedavno su krenule i u jačanje sigurnosne
migracije i politika tih sila mogu saradnje.
imati na našu regiju. BiH se nije pridružila EU sankcijama protiv Rusije.
Suočavajući se sa drugim
vanjskopolitičkim izazovi- SRBIJA
ma, Evropska unija je, navo-
di ECFR, “izgubila stratešku Što se tiče Srbije, iz Moskve se čuju kritike NATO-ovog
loptu” na Zapadnom Balkanu bombardiranja 1999. te podrške Zapada nezavisnosti
i usvojila menadžerski i, s vre- Kosova.
mena na vrijeme, nekonzisten- Nacionalističke skupine i stranke u Srbiji vide Rusiju
tni pristup “gašenja požara”, kao zaštitnicu srpskih nacionalnih interesa i kao model
ističe ECFR. konzervativnih vrijednosti, suprotno onima na Zapadu.
Rusija u UN-u također koristi pravo veta po pitanju Ko-
Jačanje autoritarizma sova, ali i kad je riječ o BiH.
Neriješeni sukobi, skrivene na- Rusija igra više uloga u regiji, a u Rusija se obraća nacionalistima, ultranacionalistima
petosti i slabe institucije i da- BiH je remetilački faktor, jednako pa i parapolitičkim i paravojnim skupinama koje zahtije-
lje ostaju kamen spoticanja za kao i u Makedoniji i Crnoj Gori vaju pridruženje Srbije ruskoj interesnoj sferi.
transformacijsku moć EU-a. Moskva aktivno koristi medije, posebno one koji su
Višegodišnja kriza unutar Nivo ruskog utjecaja na Balkan pod kontrolom Kremlja poput Russia Today i Sputnika,
EU-a reducirala je i evropsku kako bi širio propagandu u toj zemlji.
vjerodostojnost te privlačnost Srbija ovisi o ruskom plinu i nafti. Rusija istovremeno
u regiji, čime se njezina moć IZVOR: ECFR daje zajmove i finansijsku pomoć Srbiji.
dodatno slabi. Takva spoznaja srpskim i pravoslavnim dijelo- se ne može samo “baviti svo- rješavanje izbjegličke krize, Srbija se nije pridružila EU sankcijama protiv Rusije.
o neuspjehu EU-a otvara pro- vima u regiji, u kojima imamo jim poslom”, kao što je Bri- uključujući i donošenje odluka.
stor i za druge svjetske sile koje snažnu antizapadnu i antievrop- sel do sad radio. Pristup bazi- To se mora ujediniti sa strateš- MAKEDONIJA
sada ističu svoje interese – prije sku retoriku, koju karakterizira- ran samo na politici proširenja kom integracijom, ali ne po-
svih Rusija, ali također i Tur- ju i društveni konzervativizam nije dovoljan, posebno jer se vršno, posebno kad govorimo Prošlogodišnje proteste protiv vlade Nikole Gruevskog
ska, Kina i zemlje Perzijskog te viktimizacija. taj osnovni pristup potkopava o pristupanju u EU. Mogu to Rusija je ocijenila kao zavjeru Zapada kojoj je cilj zbaciti
zaljeva. Kao i u drugim post- S tim utjecajima pojavljuju se kako unutar tako i izvan EU-a, biti, naprimjer, projekti Ener- legitimnu vladu.
sovjetskim područjima, Rusija i regionalni moćnici, koji se vra- navodi ECFR. getske unije ili vezanjem za EU Tokom incidenata u Kumanovu, Moskva je igrala na na-
igra više uloga u regiji. ćaju na praksu kakvu smo imali po pitanjima unutrašnje politi- cionalnu kartu i optužila Bugarsku i Albaniju da rade na
U Bosni i Hercegovini Rusi- u bivšoj Jugoslaviji, te poziciju Strateška integracija ke ili pravosuđa. EU i njezine podjeli te zemlje.
ja je remetilački faktor, jednako koja je uglavnom balansirala Izbjeglička kriza pruža Evropi zemlje članice trebaju biti i oš- Što se tiče ekonomije, Rusija ima jako malo ulaganja u
kao i u Makedoniji i Crnoj Gori. između Istoka i Zapada. Kako mogućnost i za ponovno anga- trije prema Zapadnom Balkanu Makedoniji koja ipak nije uvela sankcije Rusiji.
Uz to, Rusija sarađuje zajedno bi se obnovio evropski utjecaj žiranje na Zapadnom Balkanu. u ključnim područjima.
sa političkim elitama i naciona- i ublažili najnegativniji aspekti Zemlje Balkana trebaju Mora se ponovno staviti na- CRNA GORA
lističkim skupinama posebno u geopolitičkog takmičenja, EU se uključiti u mehanizam za glasak na demokratsku vlada-
vinu i ljudska prava kako bi se Rusija je kroz historiju podržavala Crnu Goru, no u zadnje
FRANCISCO DE BORJA LASHERAS, ECFR suzbila rastuća oligarhija. Kako vrijeme je u sukobu sa prozapadnom i pro-NATO vladom.
bi pobijedili pokušaje lidera na
Moskva uživa i veliku podršku među prosrpskim i anti-NA-
Dosadašnji pristup EU-a nije dovoljan Zapadnom Balkanu, onih koji TO strankama i skupinama u Crnoj Gori.
teže postati poput lidera u Rusi- Na njihovim skupovima i protestima česte su ruske za-
Francisco de Borja Lasheras, di- mora ostati osnova, ali Evropljani mo- ji ili drugim sličnim zemljama, stave, a njihovi lideri rado su viđeni gosti u Moskvi.
rektor madridskog ureda Evrop- raju primijeniti i sveobuhvatniji mora im se ponuditi strateška Moskva je pozvala Crnogorce na referendum o članstvu
skog vijeća za vanjske poslove, strateški pristup. Oni moraju i integracija, ali i učiniti ovisnim u NATO-u. Vodeći je ulagač u Crnoj Gori. Ipak, Podgorica
kaže kako se fokus geopolitike uložiti u prevenciju i alate kako o strateškim smjerovima i vanj- se pridružila EU sankcijama protiv Rusije.
ponovno vraća na Zapadni bi ublažili umjetno stvorene skopolitičkim ciljevima EU-a,
Balkan kao i sile koje nisu iz smetnje i nadolazeće krize u navodi ECFR. KOSOVO
EU-a, među kojima je najvaž- regiji ili prelijevanje nestabil- Sa sve oštrijom geopolitič-
nija Rusija. One iskorištava- nosti iz susjedstva – smatra kom utakmicom, nestabilnosti Moskva koristi Kosovo kao glavni argument kada govori
ju očitu slabost EU-a. Rusija, Francisco de Borja Lasheras. i umjetnim kampanjama, EU i o licemjerstvu i dvostrukim standardima Zapada.
smatra on, jača svoj utjecaj u On napominje kako EU mora njegove zemlje članice moraju Među srpskom manjinom na Kosovu uživa veliki utjecaj.
evropskom najbližem susjedstvu, jasno kazati da zemlje Zapadnog uložiti više u prevenciju te oja-
prodajući brend antiliberalnog nacio- Balkana trebaju težiti punom, a ne se- čati postojeću sigurnost. Uz to, ALBANIJA
nalizma, koji je osmišljen u Kremlju i koji je kundarnom članstvu u EU i da trebaju ispuniti EU bi morao razviti i antipro-
podržan obećanjima o vojnoj pomoći te im- sve potrebne uvjete za to. Istodobno, smatra pagandne alate, naprimjer kroz Ova članica NATO-a vjerovatno je najviše naklonjena
plicitnom prijetnjom kroz energetsku domi- De Borja Lasheras, treba se osigurati da par- jačanje komunikacijske jedinice Zapadu i EU u cijeloj regiji.
naciju koju ima. tnerstvo sa neevropskim silama, posebno StratCom, a koja je osnovana Ruski utjecaj je ograničen.
- Promjena strateških okolnosti znači da do- onim čiji ciljevi nisu u skladu sa evropskim, nakon rata u Ukrajini, navodi Ponekad Moskva koristi Albaniju kad želi širiti strah od
sadašnji pristup EU-a nije dovoljan. Proširenje ne podriva krhku koheziju EU-a. se u analizi Evropskog vijeća “Velike Albanije”. Albanija je uvela sankcije Rusiji.
za vanjske poslove.