Page 28 - STAV broj 234
P. 28
POLITIKA
Nažalost, ove ne baš optimistične vi- Logično je da će potrošač radije birati domaći
jesti iz Njemačke nisu dobre ni za nas u proizvod nego onaj uvozni ako bira između dvaju
Bosni i Hercegovini. Ekonomsko uspo-
ravanje, koje pogađa Njemačku, odražava podjednako kvalitetnih proizvoda po približno istoj
se na smanjenje bosanskohercegovačkog cijeni. To se zove ekonomski patriotizam. No, kod nas
izvoza još od februara ove godine.
Podaci Agencije za statistiku BiH go- je percepcija domaćeg proizvoda iskrivljena. Veliki
vore da je bosanskohercegovački izvoz u dio potrošača određene brendove iz bivše Jugoslavije,
Njemačku od januara do jula 2019. godi- koji se danas proizvode u Srbiji, Hrvatskoj ili Sloveniji,
ne iznosio 1,0 milijardu KM i manji je
za jedan i po posto u odnosu na isti pe- smatraju domaćim proizvodima
riod prošle godine. Istovremeno, uvoz iz
Njemačke porastao je za 6,2 posto na 1,4 KOME PRODAJEMO a uvoz iz Njemačke 1,8 milijardi. Podsje-
milijarde KM. NAŠE PROIZVODE timo, u jednom trenutku tokom prošle
Najveći bosanskohercegovački izvozni Dakle, privredna aktivnost u Bosni godine Bosna i Hercegovina imala je su-
proizvod u Njemačku, prema podacima i Hercegovini zavisi od privredne aktiv- ficit i s Njemačkom, ali i deficit od 100
Vanjskotrgovinske komore BiH, jeste na- nosti i potražnje na našim izvoznim trži- miliona s takvom velesilom ogroman je
mještaj, kojeg je od januara do jula 2019. štima, ali i trgovinski partneri s kojima uspjeh naše ekonomije.
godine izvezeno u vrijednosti od 188,8 ostvarujemo značajnu saradnju govore Bosna i Hercegovina ostvarila je proš-
miliona KM, slijedi kategorija “nuklear- ponešto o nama, o konkurentnosti naših le godine izvoz u Veliku Britaniju u vri-
ni reaktori, kotlovi, mašine” sa 121,5 mi- proizvoda, kupovnoj moći itd. jednosti od 93 miliona maraka, a uvoz
liona KM, potom proizvodi od gvožđa i Ako se već treba porediti, onda je je iznosio 84 miliona, što znači da smo
čelika 85 miliona KM, odjeća i pribor za najbolje porediti se s najboljima. Pre- u suficitu u toj trgovinskoj razmjeni. Za
odjeću 84,8 miliona KM itd. U uvozu iz ma zvaničnim podacima, deset najvećih razliku od Velike Britanije, obim trgo-
Njemačke dominiraju vozila s ukupnom ekonomija svijeta jesu SAD, Kina, Japan, vine s Francuskom nešto je veći, a i tu
vrijednošću od 202,2 miliona KM. Njemačka, Velika Britanija, Francuska, Bosna i Hercegovina ostvaruje suficit.
Ako ostane na ovom blagom uspora- Indija, Italija, Brazil i Kanada. Bosna i Izvoz u Francusku prošle godine izno-
vanju u Njemačkoj, ni mi nećemo ima- Hercegovina trgovinski deficit ima sa sio je 234 miliona maraka, dok je uvoz
ti većih problema. No, nisu isključene svim zemljama koje su među deset naj- bio 167 miliona.
i nove nestabilnosti najesen, što bi mo- većih a da su izvan evropskog kontinen- Što se tiče Italije, koja je uz Njemačku
glo ozbiljnije uzdrmati najveće evropske ta. Logičan zaključak jeste da troškovi jedan od naših najznačajnijih trgovinskih
privrede jer postoji velika vjerovatnoća transporta poskupljuju proizvod, koji partnera, imali smo deficit od približno
da će Velika Britanija napustiti Evrop- onda više nije konkurentan na tim trži- 400 miliona maraka. Izvoz je iznosio 1,3
sku uniju u oktobru bez dogovora, a ni štima, a, opet, mala smo mi ekonomija milijarde maraka, a uvoz 1,7 milijardi.
trgovinski ratovi između SAD-a i Kine, da možemo osigurati količine toliko ve- Iz ovih podataka možemo razumje-
napetosti između SAD-a i EU u pogledu like da bi ih bilo isplativo transportirati ti da je bosanskohercegovačka privreda
trgovinskog sporazuma nama nikako ne na druge kontinente. sposobna po konkurentnim cijenama
idu naruku. S evropskim ekonomijama slika je raditi visokokvalitetne proizvode traže-
Privreda Bosne i Hercegovine čvrsto drugačija. Od četiri evropske ekonomije ne na tržištima razvijenih zemalja. Isto-
je vezana za najveće ekonomije Evrope, koje su među deset najvećih na svijetu, vremeno, naša privreda tradicionalno
prije svih za Njemačku, i sve što se tamo Bosna i Hercegovina s dvije ima trgovin- se nadopunjuje s Njemačkom u smislu
dešava kod nas se osjeti možda čak i snaž- ski suficit, a s druge dvije ne tako stra- proizvodnje dijelova za proizvode koji
nije nego u Njemačkoj. S druge strane, šan deficit ako se uzme u obzir ukupan se kasnije sklapaju u Njemačkoj, Italiji,
Bosna i Hercegovina toliko je mala eko- iznos trgovine. Naime, s 4. ekonomijom Francuskoj... Opći je zaključak da bo-
nomija da nema nikakav utjecaj na zbi- svijeta, s Njemačkom, Bosna i Hercego- sanskohercegovačka privreda odlično
vanja u Evropi i svijetu, pa može samo vina 2018. godine imala je deficit od 100 sarađuje s najvećim privredama Evrope,
čekati da tmurni oblaci prođu i da “olu- miliona maraka. U tom periodu izvoz u međutim, problem nastaje kada je riječ o
ja” ode sa što manje štete. Njemačku iznosio je 1,7 milijardi maraka, privredama koje su u Evropi rangirane od
4. do 20. mjesta. S izuzetkom Švedske i
Austrije, Bosna i Hercegovina s četrnaest
Prema zvaničnim podacima, deset najvećih ekonomija zemalja ima negativan skor u trgovinskoj
svijeta jesu SAD, Kina, Japan, Njemačka, Velika razmjeni. Što se tiče Austrije, u ovu ze-
Britanija, Francuska, Indija, Italija, Brazil i Kanada. mlju izvezli smo proizvode u vrijednosti
od 1,03 milijarde maraka, a uvoz je bio
Bosna i Hercegovina trgovinski deficit ima sa svim 998 miliona, dok je vrijednost izvezene
zemljama koje su među deset najvećih, a da su izvan robe u Švedsku iznosila 100 miliona, a
uvezene 81 milion maraka.
evropskog kontinenta. Logičan zaključak jeste da U većini slučajeva prepreka za znat-
troškovi transporta poskupljuju proizvod, koji onda više niju izvoznu ekspanziju ista je kao i s
nije konkurentan na tim tržištima, a, opet, mala smo mi vanevropskim zemljama, što je udalje-
nost veća, naš je izvoz manji. Bez obzira
ekonomija da možemo osigurati količine toliko velike na veličinu tržišta i kupovnu moć, tu je,
da bi ih bilo isplativo transportirati na druge kontinente opet, Švedska izuzetak. Primjera radi,
Rusija je 5. ekonomija Evrope, veliko
tržište, ali izvoz je prošle godine iznosio
28 29/8/2019 STAV