Page 27 - STAV broj 398

kontrolu Bakua, pozicioniravši svoje mi-
rovne snage na liniji razdvajanja armenskih
i azerbejdžanskih snaga, dok se ne posti-
gne konačno mirovno rješenje i problem
sukoba Armenije i Azerbejdžana ne bude
dugoročno riješen.
S obzirom na to da Evropska uni-
ja nastoji po svaku cijenu dugoročno
osigurati alternativne izvore nafte i plina
kako bi njene članice postale manje ovisne
o energentima iz Rusije, stabilizacija prilika
i konačno rješenje kavkaske krize itekako
je bitno i za samu EU, i naravno za Tür-
kiye i Azerbejdžan. Türkiye je zbog njenog
geostrateškog položaja nemoguće zaobići,
a za Azerbejdžan je posebno važno da svo-
je energente plasira na evropsko tržište.
Za Kinu je također od velikog značaja da
dođe do obustave sukoba i da se odvijanje
transporta roba i energenata preko južnog
Kavkaza i Türkiye može odvijati bez rizi-
ka. Usljed sankcija koje su SAD i evrop-
ske države uvele Rusiji zbog agresije na
Ukrajinu, Peking po svaku cijenu želi što
efikasnije uspostavljanje južnog koridora,
koji predstavlja južni krak kineskog infra- Kini kao glavnom izvoru proizvodnje i kao članicom odbrambenog saveza zema-
strukturnog projekta Pojas i put, kako bi se snabdijevanja. lja (CSTO) kojim dominira Rusija, ipak
izbjegle neugodnosti, blokade i opstruk- Osim što se boje kineskog okruženja, je odbila vojno intervenirati u sukobu iz-
cije njenih roba koje su ranije išle sjever- posebno zbog strateškog saveza Pakistana među Azerbejdžana i Armenije, iako je
nim koridorom preko Rusije ka Evropi. i Kine, politički stratezi u New Delhiju vlada u Jerevanu pokušala isprovocirati
Indija, pak, kao vodeći rival Kine, također vjeruju da snažni strateški savez rusku intervenciju.
preferira alternativni transportni koridor između Ankare i Bakua, te bliskost ovog PROVOCIRANJE SUKOBA S
poznat kao Internacionalna transport- dvojca s Islamabadom, predstavlja stano- AZERBEJDŽANOM
na ruta sjever-jug (INSTC), koji također vit strateški izazov za Indiju u budućno- Neki analitičari smatraju da postoje
preferira Rusija. Ovaj koridor proteže se sti, posebno kada je riječ o kulturološkoj i određene sumnje da su neke zapadne služ-
od Sankt Petersburga i Moskve, sjevero- vjerskoj bliskosti Türkiye, Azerbejdžana i be pokušale navesti Jerevan da isprovocira
zapadnih ekonomskih centara u Rusiji, Pakistana kao snažnih igrača u Organiza- sukob s Azerbejdžanom kako bi se Rusija
preko Azerbejdžana i Irana, do iranske ciji za islamsku saradnju (OIC). Geopoli- uključila u rat na strani Armenije, čime bi
južne luke Chabahar, u čiju je izgradnju tički planeri i stratezi u New Delhiju se Rusija bila uvučena u sukob u južnom Kav-
Indija uložila 500 miliona dolara, ali čija pribojavaju da bi još veće približavanje ove kazu. Međutim, Moskva je uspostavila bli-
je finalizacija odgođena zbog američkih tri zemlje i njihov utjecaj u Srednjoj Aziji ske i konstruktivne odnose i s Bakuom i s
sankcija protiv Irana. mogao imati određene sigurnosne reperku- Ankarom, čime je izazvala nezadovoljstvo
sije, posebno u regiji Kašmira, gdje Indija Armenaca, kako Pashinyanove vlade, tako
STRAH OD BLISKOSTI REPUBLIKE provodi veliku represiju nad tamošnjim i opozicije, koja je ratnohuškački orijen-
TÜRKIYE, AZERBEJDŽANA I PAKISTANA muslimanskim većinskim stanovništvom. tirana, a koja ima podršku snažne i utje-
Koristeći ovaj koridor, New Delhi, koji Zbog niza faktora, od ekonomske i tr- cajne armenske dijaspore u Francuskoj i
je odbio učešće u kineskom projektu Pojas govinske politike, straha od Kine i Paki- Americi. Naravno, najveća dijaspora Ar-
i put, budući da ga smatra kineskim impe- stana, te trilateralne vojne saradnje Tür- menije jeste u Rusiji. Moskva stoga po-
rijalnim projektom koji je, između osta- kiye, Azerbejdžana i Pakistana, Indija se kušava vješto balansirati svoju ugovornu
log, uperen i protiv interesa Indije, preko pokušava nametnuti kao svojevrsni igrač odgovornost zaštite Armenije sa svojim
luke Chabahar i preko Irana i koridora u južnom Kavkazu. Zato je Indija oda- drugim brojnim nacionalnim interesima
INSTC, pokušava bajpasirati Pakistan, brala kao svog favorita Jerevan, čiju vladu na Kavkazu. Moskvi je stalo da ima dobre
kako bi ostvario trgovinske odnose sa ze- pokušava ojačati kao protutežu Türkiye i odnose s vladom Azerbejdžana zbog činje-
mljama Srednje Azije (stanovima) i dakako Azerbejdžanu. Naravno, Armenija je mala nice da od dobre volje Bakua ovisi tran-
Afganistanom, koje smatra potencijalnim država sa slabom ekonomijom i vojskom, sportni koridor sjever-jug (INSTC)preko
partnerima u budućnosti i kao nova trži- izolirana je budući da joj je granica s Tür- Azerbejdžana do Irana i dalje. Ovaj prio-
šta za plasiranje svojih proizvoda, ali i kao kiye i Azerbejdžanom zatvorena i ovisna ritet danas je posebno važan za Moskvu,
izvor značajnih energenata i minerala za je o Rusiji kao glavnom zaštitniku jer je koja je, posebno nakon vojne intervencije
svoju rastuću ekonomiju. Indija će usko- Rusija garantor njene sigurnosti. Rusija, u Ukrajini, uspostavila strateške odnose
ro po broju stanovnika nadmašiti Kinu i nuklearna sila u regiji, paradoksalna je s Iranom i sa stanovišta Kremlja dovesti
stoga se pokušava nametnuti kao pandan činjenica, iako ima i svoju vojnu bazu u u pitanje transportnu rutu za Iran, bio bi
Pekingu i kao alternativna proizvodna Armeniji i raspoređene mirovne snage na neprihvatljiv rizik, opasniji od uzrokova-
baza kojoj naruku ide politika velikih in- teritoriji koju su okupirale armenske snage nja nezadovoljstva u Jerevanu.
dustrijskih sila Amerike, Japana i Evrope, u Azerbejdžanu (Nagorno Karabah) i pot- Moskva je također svjesna činjenice da
koje se pokušavaju osloboditi ovisnosti o pisan sigurnosni sporazum s Armenijom postoji strategija Washingtona i njegovih

STAV 21/10/2022 27