Page 10 - 17.07.2016 Faktor 244

10 I I 17.7.2016.
NEDJELJA

Teme

NA LISTU SVJETSKE BAŠTINE UNESCO-a UPISANO 28 NEKROPOLA

a Listu svjetske bašti-
ne UNESCO-a upi-
sano je 28 nekropola STEĆCI SU NEPROCJENJIVO
N od čega 20 u Bosni i
Hercegovini, dvije u Hrvatskoj
i po tri u Srbiji i Crnoj Gori.
Ekipa Anadolu Agency obišla KULTURNO BLAGO REGIONA
je po jednu nekropolu stećaka
u svakoj od država regiona,
Mramorje - Perućac u Srbiji,
Novakovići na Žabljaku u Cr-
noj Gori, Dubravka - u Crkvi
svete Barbare u Hrvatskoj, te
Radimlju kod Stoca u Bosni i
Hercegovini.
Nekropola Radimlja je po
svojim likovnim odlikama jed-
na od najvrednijih i najznačaj-
nijih nekropola stećaka u Bosni
i Hercegovini, ali i općenito.
Nalazi se u Vidovu polju, tri
kilometra zapadno od Stoca,
na putu Čapljina – Stolac, u
Hercegovini.

Kvalitet izrade
Po brojnosti primjeraka, ra-
znovrsnosti i zastupljenosti Nekropola Radimlja je po svojim likovnim odlikama jedna od najvrednijih
svih osnovnih oblika, relativno
visokoj umjetničkoj kvaliteti i najznačajnijih nekropola stećaka u Bosni i Hercegovini, ali i općenito
izrade, bogatstvu plastičnih
dekoracija, reljefnih predstava
i natpisa koji spominju pozna- ukrašeni oblici su sljemenjaci je najviše istražena i najćešće
te povijesne osobe, kao i svom i visoki sanduci. Među deko- posjećivana nekropola stećaka,
neobičnom smještaju i dostu- rativnim motivima, po broju i a u Stocu i okolici drže da će
pnosti, nekropola Radimlja obradi ističu se povijene troli- tako biti i nakon odluke UNES-
spada u najvrednije spomeni- sne lozice i tordirane vrpce, te CO-a o njenom uvrštavanju na
ke srednjovjekovnog razdoblja motivi simboličnog značenja Listu svjetske baštine.
Bosne i Hercegovine. kao što su sunce (krug), zvi-
Nekropola se sastoji od 133 jezde i polumjesec. Turistička atrakcija
stećka, od kojih 36 ima oblik Brojni su i motivi križa, če- Nekropola Mramorje - Perućac,
ploče, jedan stubne ploče, 27 sto vrlo stiliziranog, te motivi udaljena nešto više od desetak
sanduka, 24 sanduka na posto- štita, mača i luka sa strijelom. kilometara od Bajine Bašte, u
lju, četiri visoka sanduka, pet Prikazi životinja su zastupljeni veoma je dobrom stanju, sa ja-
visokih sanduka na postolju, na nekoliko stećaka, dok ne- sno vidljivim ornamentima koji
dva sljemenjaka (na zabat), kropola obiluje figuralnim pri- se nalaze na stećcima.
31 sljemenjak s postoljem i kazima među kojima se ističu Boriša Čolić, rukovodilac
tri u obliku križa. Njih 63 su tzv. „vojvodske figure” i muške Službe informisanja i promo-
ukrašeni bareljefima ili ure- figure s visoko podignutom ru- cije vrijednosti Nacionalnog
zivanjem ili kombinacijom kom. Pored njih, mogu se naći parka Tara, u razgovoru za
ova dva klesanja, a najljepše i prikazi viteških dvoboja, lova Anadolu Agency (AA) kaže
i plesa (kolo). da je nekropola Mramorje u
Radimlja je najviše Na pet stećaka se nalaze epi- Perućcu jedna od rijetkih ne-
istražena i najćešće tafi na bosančici u kojima se kropola, kada je riječ o nekro-
posjećivana spominju Radoje iz obitelji polama u zapadnoj Srbiji, koje
Miloradović-Stjepanović, te su makar djelimično istražene.
nekropola stećaka, Radoje Vuković, Vukac Nape- Bajina Bašta je općina u
a u Stocu i okolici tović, Vlačo (Vlađo) Vlahović i kojoj se nalazi najviše ne- RADIMLJA: Nekropola obiluje prikazima među kojima su muške figure s podignutom rukom FOTO: AA
drže da će tako neki Stipan. Također se nalaze kropola. Nekropla Mramor- Listu svjetske baštine UNES- u kulturnu baštinu Crne Gore,
i potpisi klesara (kovača) kao je - Perućac je restaurirana ukupnoj prezentaciji, nekro-
biti i nakon odluke što su Bolašin Bogačič, Mi- 2011. godine, a rukovodilac pola je idealna i nalazi se u CO-a veoma dobra vijest za ali dodaje da to nije dovoljno.
UNESCO-a o njenom ogost i Ratko Brativo(-)nič/ je bila mr. Maja Đorđević iz centru turističkog mjesta Pe- one koji žive na Žabljaku, is- Nekropola stećaka Dubrav-
uvrštavanju na Listu Brativojevič. Republičkog zavoda za zašti- rućac gdje svraća veliki broj pod Durmitora. ka, u crkvi sveta Barbara u Ko-
Naglašava da se konzerva-
S obzirom na dostupnost, tu spomenika kulture. Kada je turista. Praktično, od 80.000
navlima, jedna je od najljepših.
svjetske baštine ali i njenu veličinu, Radimlja riječ o promociji stećaka i o turista koji posjete Nacionalni cija stećaka treba prepustiti Nalazi se na samoj tromeđi,
park Tara, uglavnom svi obi- stručnjacima. To ne treba, kaže, između Hrvatske, BiH i Crne
đu i Perućac. ni na kakav divlji način raditi, Gore, udaljena tridesetak kilo-
S obzirom da su stećci lo- odnosno da to rade nadriama- metara od Dubrovnika.
cirani u zapadnoj Srbiji, da je teri, arheolozi i slično tome. Ivo Mirković, 83-godišnji
centralna oblast stećaka su- -Ovdje su surove zime, suro- stanovnik Dubravke, kaže da
sjedna BiH, napominje Čolić, vi su vremenski uslovi. Kamen nekropola, odnosno stećci
o značaju za turističku privredu je kao i svaki materijal sklon predstavljaju njihov tip grad-
cijelog ovog kraja i sa lijeve i propadanju. Vjerovatno da bi nje, način zakopavanja.
sa desne obale Drine, ne treba tada i ovi ornamenti koji se -Ove ploče se nisu mogle
ni govoriti. vide na ovim stećcima bili ja- pomicati. Zakopavali su is-
Na lokalitetu sela Novako- sniji i čistiji. Daleko bi se više pod. Turisti dolaze i sada
vići, oko 12 kilometara udalje- takvih reljefa na ovom kamenu kada dolaze na Soko grad,
nom od Žabljaka, u Crnoj Gori, moglo vidjeti nakon konzerva- dolaze i na Svetu Barbaru.
na uzvisini, izložena jakim cije nego ovo što sada vidimo To su velike starine Soko,
udarima vjetra, nalazi se ne- - kaže Blagojević. Mitrije, a najviša starina je
kropola stećaka Grčko groblje. Mrcine gdje je bio pazar. Tu
Akademski vajar Mićo Bla- Način zakopavanja nema šta nije bilo. Dovoljno
gojević, dugodogišnji direk- Smatra da država mora stati je reći da su bile dvije muzi-
tor Turističkog ureda Žabljak iza projekta zaštite stećaka. ke konavska i hercegovačka.
i profesor likovne umjetnosti To ne može, veli Blagojević, Znalo se gdje je jedna, gdje
u Gimnaziji Žabljak, smatra ni općina, ni pojedinac. Nagla- druga. Pamtim stećke odav-
Najviše nekropola je registrirano u našoj zemlji da je uvrštavenje stećaka na šava da su stećci već uvršteni no - kaže Mirković.