Page 38 - STAV broj 258

POLITIKA

u svjetski rat bitna su okolnost odvraćanja od
rata između Irana i SAD-a, ali upravo zato
što je historija ratova ustvari historija iraci-
onalnih i apsurdnih političkih i ratnih suko-
ba, nije opravdano tvrditi da do iransko-ame-
ričkog rata neće doći samo zato što bi taj rat
bio iracionalan i apsurdan. Jačanjem vojnih
resursa, odbrambenim jedinstvom naroda,
odlučnošću vodstva i jačanjem savezništva s
Rusijom i Kinom, Iran je umanjio vjerovat-
noću tog rata. Da nije tih kvaliteta u sistemu
odbrane Irana, bio bi vjerovatan američki (i
ne samo američki) napad na Iran, dakle, bio bi
vjerovatan regionalni rat na Bliskom Istoku s
rizicima da preraste u svjetski rat.
Logički, proizlazi da je jačanje odbrambe-
ne moći Irana od šireg, globalnog, a ne samo bili povoljni. Ipak, povodom incidenta zapli- i lokalne šiitske snage, pod komandom ge-
nacionalnog, lokalnog i regionalnog znača- jene britanskog broda od Irana i incidenta nerala Sulejmanija, vraćale su pod kontrolu
ja, bilo da se po osnovu iranske sposobnosti zaplijene iranskog broda od Velike Britani- sirijskog predsjednika Bašara al-Asada terito-
u korist mira prevenira rat, bilo da rat usli- je, London je predložio da se pokrene “po- rije koje su bile zauzete od vojnih snaga pod
jedi, regionalno i globalno proširi pa da po morska sigurnosna operacija” na prostoru kontrolom sirijske opozicije.
osnovu vojne sposobnosti zaraćenih strana Perzijskog zaljeva. U takvu operaciju SAD Za SAD general Sulejmani bio je renta-
uslijede neviđeno katastrofalne posljedice su pozvale i Australiju. bilna “teroristička meta”, uprkos činjenici
za čovječanstvo. U takvim rizicima, strane Kada je Iran 20. juna 2019. godine oborio što su snage pod njegovom komandom dale
u sukobu i najmoćniji činioci međunarod- američku bespilotnu letjelicu, Trump je bio veliki doprinos u borbi protiv terorističkog
ne zajednice trebaju nalaziti motive da se najbliži odluci da pokrene zračne i raketne ISIL-a. Vrhovni vođa Hamnei rekao je da su
pronađe formula za mir na Bliskom Istoku. napade na Iran, od čega je odustao, navodno, SAD “kukavički ubile najefikasnijeg borca
U drugoj polovini 2019. godine često su kada mu je rečeno da bi uslijedile velike ljud- protiv ISIL-a, generala Sulejmanija”.
se događali incidenti u zračnom prostoru i ske žrtve: “Bili smo spremni da sinoć odgovo- Ubistvo generala Sulejmanija dodatno
na plovnim putevima, što je pojačavalo za- rimo na tri različite lokacije. Kada sam pitao je približilo krizu na Bliskom Istoku samoj
brinutost i strepnju da se kriza na Bliskom koliko će ljudi da pogine, general je odgovorio ivici ratnog sukoba između SAD-a i Irana.
Istoku može rasplamsati u ratni sukob. Na- 150. Obustavio sam napad na 10 minuta prije Uslijedile su prijetnje Irana da će se osvetiti.
primjer, Washington je optuživao Teheran izvođenja.” Na to su iranski vojni zvaničnici Trump je zaprijetio “velikom odmazdom” ako
da napada na tankere u Omanskom zaljevu; odgovorili da samo jedan metak ispaljen na uslijedi iranska osveta. Na dženazi generalu
Iran je odbacivao američke, saudijske i izra- iranski teritorij može baciti u vatru američke Sulejmaniju u Teheranu 6. januara 2020. go-
elske optužbe da stoji iza napada na tankere interese i saveznike u regiji Bliskog Istoka: dine, pred više od milion građana, jedan od
nafte u Omanskom zaljevu; Britanska mor- “Čak ako neprijatelj napravi i najmanju greš- govornika “ponudio je 80 miliona dolara za
narica saopćila je da je u Hormuškom mo- ku, suočit će se s najvećom revolucionarnom Trumpovu glavu”, ali su iranski državni me-
reuzu, navodno, spriječila iransko ometanje reakcijom Irana u srednjoj i zapadnoj Aziji i diji ignorirali tu prijetnju, znajući da bi se
prolaza britanskom tankeru s naftom, što je sigurno neće ostati na nogama.” ista mogla tumačiti kao iranska objava rata
demantirala Revolucionarna garda Irana, SAD-u. Na pokušaju ukopa generala Sulej-
jer, navodno, nije bilo nikakvog inciden- SUKOB SAD-A I IRANA POVODOM manija u Kermanu 7. januara 2020. godine
ta; Iran je demantirao Trumpovu izjavu da UBISTVA GENERALA KASEMA poginulo je najmanje 55, a povrijeđeno 213
je američki ratni brod u blizini Perzijskog SULEJMANIJA osoba. Zato je ukop odgođen, pa je obavljen
zaljeva u samoodbrani uništio iransku bes- Trećeg januara 2020. godine, po direktivi sutradan, 8. januara 2020. godine.
pilotnu letjelicu na 1.000 metara od broda; predsjednika Trumpa, upravo u dane kada Ujutro, 8. januara 2020. godine, Iran je
Revolucionarna garda Irana u Perzijskom je Washington najavio povlačenje američkih lansiranjem brojnih balističkih raketa napao
zaljevu zaplijenila je tanker pod britanskom snaga iz Iraka, na aerodromu u Bagdadu ubi- američke vojne baze u Iraku, uključujući i
zastavom s “krijumčarenom” naftom; u vo- jen je general Kasem Sulejmani, komandant bazu iz koje je pokrenuta akcija u kojoj je
dama Gibraltara Velika Britanija zaplijenila elitnih snaga Kuds iz sastava Revolucionar- ubijen general Kasem Sulejmani. Po ocjeni
je iranski tanker s naftom, pod sumnjom da ne garde Irana. Trumpova direktiva uslije- iranskih zvaničnika, taj napad na američke
se radi zabranjenoj isporuci Siriji jer je re- dila je po optužbi da je general Sulejmani vojne baze bio je u skladu s Članom 51. Po-
žim Bašara al-Asada pod sankcijama Zapa- odgovoran za ubistva mnogih Amerikanaca velje UN-a. Istovremeno, Teheran je najav-
da; iranski predsjednik Rohani rekao je da u ratovima na Bliskom Istoku, odnosno da ljivao nastavak još žešćih borbenih operacija
će osloboditi zaustavljeni tanker pod britan- je odgovoran za “kovanje zavjere napada na na američke interese u regiji Bliskog Istoka.
skom zastavom ako Britanija oslobodi iran- Ambasadu SAD-a u Bagdadu i planiranje Upravo u vrijeme kada su sukobi Irana i
ski tanker zaplijenjen u vodama Gibraltara... dodatnih napada na američke diplomate i SAD-a bili na ivici rata, što je dodatno kom-
U okolnostima učestalih incidenata SAD pripadnike službe u Iraku i regiji”. plicirano ubistvom generala Sulejmanija,
su ispoljile namjeru da protiv Irana, slično General Sulejmani bio je nadležan za voj- dogodilo se da protuzračna odbrana Revo-
kao u slučaju napada na Afganistan, Irak i ne i obavještajne operacije po planu Teherana lucionarne garde, greškom, blizu Teherana
Libiju, formiraju međunarodnu vojnu ko- izvan Irana. Bio je direktno na vezi vrhovnog obori putnički avion Ukrajine. Iran je pri-
aliciju, s ciljem da se od iranskih prijetnji vođe Alija Hamneija. Smatra se da je general znao grešku. Predsjednik Rohani i vrhovni
zaštite plovni putevi Hormuškim moreuzom Sulejmani bitno utjecao na politiku i angaži- vođa Hamnei izvinili su se zbog te greške te
i Omanskim zaljevom. U slučaju planiranja ranje Irana u ratovima u Afganistanu, Iraku, poduzeli stroge mjere istrage i kažnjavanja
napada na Iran, uvjeti za takvu koaliciju nisu Siriji i Libanonu. U zaraćenoj Siriji iranske odgovornih u Revolucionarnoj gardi.

38 13/2/2020 STAV