Page 34 - STAV broj 253

POLITIKA

kažnjavanja iranske nezavisnosti prvi Gazi ili “Hezbollahu” također protiv
put ozbiljno ugrožavaju stanovništvo. izraelske invazije i okupacije južnog
Pravo je pitanje da li će taj rat ući u fazu Libana, te ne potpuno nezasluženi
direktnog sukoba, kada se svaka kon- nadimci poput “krvnik Halepa” ili
trola nad događajima gubi, a neželjene “ubica Idliba”, s obzirom na ulogu
posljedice postanu norma koja vodi u Irana u održavanju Bašara al-Asada
haos mnogo širih razmjera. Otud i teze u Siriji, s druge strane, čine dijelove
o trećem svjetskom ratu. kontroverze oko ovog čovjeka, kojeg
Govoreći o neželjenim posljedicama, je nemoguće smjestiti u konzistentan
vrijedi se podsjetiti da je 2008. godine binarni model mišljenja.
Izrael (rodonačelnik tzv. “ciljanih ubista- Sulejmani je prije svega bio visoki
va”) imao na nišanu tada drugog čovjeka dužnosnik Irana i eksponent iranske
“Hezbollaha” Imada Mugnijeha, ali je međunarodne / regionalne politike.
Mosad dobio crveno svjetlo od američke Politike koja nije imuna na ekspanzio-
administracije za tu egzekuciju zato što nizam (dapače), s jakom dozom sektaš-
se pored njega nalazio Kasem Sulejmani. tva. Stoga su pokušaji da ga se predstavi
Drugim riječima, administracija Busha kao simbol antiimperijalizma – impuls
2, koja je bila sve samo ne naklonjena tzv. ljevičara na Zapadu – podjednako
Iranu i/ili miru na Bliskom istoku, bila glupavi kao i pokušaji Trumpa i njego-
je itekako svjesna kakve bi posljedice ta- ve administracije da ga predstavi kao
kvo ubistvo izazvalo u regiji. Pri tome drugog Al-Bagdadija. Značaj i ozbilj-
se mora naglasiti da je prije 12 godina nost ubistva Kasema Sulejmanija leži
Sulejmani, iako na istoj poziciji i u mo- u tome da je Trumpova administracija
mentu kada je ubijen, bio mnogo dublje napravila ogroman korak u nepoznato
u sjenci iz koje je izašao tek tokom rata akcijom kakve su do sada bile rezer-
u Siriji. Dakle, nevjerovatno je da ljudi virane za nedržavne činioce (non-state
oko Trumpa (ništa manje ratni huškači actors). O bezakonju tog čina kasnije.
nego za vakta Busha 2) nisu mogli pret- Upravo zbog činjenice da je Sulej-
postaviti težinu tog čina. mani državni dužnosnik, iransko vod-
stvo stavljeno je u, blago rečeno, tešku
KONTROVERZNI GENERAL poziciju. Američka (teroristička) akcija
Kasem Sulejmani bio je od 1998. je, s jedne strane, (po ko zna koji put)
godine komandant jedinica koje su doprinijela jedinstvu iranskog naroda
primarno zadužene za tajne vojne – zbog ekonomskih teškoća izazvanih
operacije van granica Irana; dužnost američkim sankcijama potkopanog je- tačna – sekretari odbrane u Americi
koja ga je učinila voljenim od jednih dinstva, o čemu govore višemjesečni dolaze i odlaze, a Sulejmani je bio u
i omrznutim od drugih, zavisno od protesti – a s druge strane učinila je da ulozi drugog najmoćnijeg čovjeka Ira-
utjecaja koje su njegovo djelovanje i taj, sada homogenizirani, narod zahti- na desetljećima. Osim toga, nijedan
akcije ostavljale ne živote ljudi koji jeva / očekuje osvetu, odnosno akciju sekretar odbrane nije uživao poštova-
žive ili su živjeli na polju njegovog koja barem liči na reciprocitet. Me- nje (i obožavanje) Amerikanaca kakvo
djelovanja, a to je poprilično velik dio đutim, reciprocitet je nemoguć. Često smo se uvjerili da je Sulejmani uživao
Bliskog istoka. S jedne strane, pomoć potezana analogija da je ubistvo Sulej- među Irancima gledajući snimke dže-
Irana (i Sulejmanija) palestinskom ot- manija ekvivalent ubistvu američkog naze iz Irana.
poru izraelskoj okupaciji i blokiranoj sekretara odbrane samo je djelimično
KAKO ĆE IRAN UZVRATITI
Uprkos usijanoj retorici Teherana i
Sulejmani je prije svega bio visoki dužnosnik Irana i simbolici bez presedana u iranskoj (du-
eksponent iranske međunarodne / regionalne politike. goj) historiji, poput podizanja crvene
zastave na kupoli Jamkaran džamiji u
Politike koja nije imuna na ekspanzionizam (dapače), svetom gradu Komu, koja simbolizira
predstojeću odsudnu bitku, opcije Ira-
s jakom dozom sektaštva. Stoga su pokušaji da ga se na, ako želi da izbjegne frontalni sukob
predstavi kao simbol antiimperijalizma – impuls tzv. sa, budimo realni, najmoćnijom vojnom
silom u ljudskoj povijesti, ograničene su
ljevičara na Zapadu – podjednako glupavi kao i na ono što je radio i do sada – posred-
pokušaji Trumpa i njegove administracije da ga ne (proxy) napade na američku imovi-
nu i saveznike u tom području, poput
predstavi kao drugog Al-Bagdadija. Značaj i ozbiljnost nedavnih napada na tankere u Zaljevu,
napada Hutija na saudijske naftne insta-
ubistva Kasema Sulejmanija leži u tome da je Trumpova lacije ili napada iračkih šiitskih milicija
administracija napravila ogroman korak u nepoznato na američke baze u Iraku i na američku
ambasadu u Bagdadu. Marwan Bisha-
akcijom kakve su do sada bile rezervirane za ra, politički analitičar Al Jazeere, piše
o Khameneivim opcijama: “Dakle, od-
nedržavne činioce (“non-state actors”) govoriti hoće. Mogućnosti ima mnogo,

34 9/1/2020 STAV