Page 13 - STAV broj 350

Dok se suprotstavlja evropskim de- Srbiji, što je bitno za privredni i socijal- Imajući u vidu da Vučićev režim bit-
mokratskim vrijednostima, iz ekonom- ni oporavak srbijanskog društva. Srbija no ugrožava ljudska prava i slobode svo-
ske koristi, Srbija sarađuje s EU, odnosno, od EU dobija velika finansijska sredstva jih građana, čini se licemjernim što on u
dok prednjači u širenju i produbljivanju u obliku donacija i kredita pod izuzetno saradnji s liderima zemalja Zapada daje
islamofobije, iz ekonomske koristi Srbi- povoljnim uvjetima, a od Rusije dobija saopćenja o zajedničkoj privrženosti prin-
ja sarađuje s muslimanskim zemljama od naoružanje i vojnu opremu jačajući pri- cipima demokratije i evropskih vrijed-
kojih su mnoge članice nesvrstanih. jetnje miru i sigurnosti, odnosno jačajući nosti. Važan cilj Vučićeve diplomatije u
Iz više razloga, Srbija je antievropski prijetnje susjednim državama i narodima. saradnji sa zemljama Zapada jeste prido-
naklonjena Rusiji i Kini, jer te dvije ve- Tako i EU i Rusija jačaju autokratsku po- bijanje njihove podrške u vezi s prego-
like sile, za razliku od zemalja Zapada, od litičku moć i vladavinu Vučića i njegovog vorima između Beograda i Prištine. Pri
Srbije ne zahtijevaju ništa što dovodi u SNS-a, jer novac od evropskih donacija tome, za zemlje Zapada problem je što
pitanje autokratski karakter beogradskog Vučić koristi u predizborne svrhe, kupu- Srbija provodi vanjsku i sigurnosnu po-
režima, dok EU zahtijeva upravo to – da jući glasove davanjem evropskog novca litiku Rusije poštujući izrazito radikalne
se umjesto autokratskog oblika vladavine firmama u zamjenu za glasačku podršku stavove Moskve o rješavanju kosovske kri-
uspostavi demokratija, vladavina prava i njihovih vlasnika, radnika i radničkih ze. Brojni analitičari smatraju da bi Srbija
poštivanje ljudskih sloboda. Rusija ne bi porodica. Da nije evropskih donacija i kao članica EU otežavala funkcioniranje
mogla postizati svoje interese u Srbiji i kredita pod povoljnim uvjetima, Vučić briselskih institucija jer ne bi pristajala na
preko Srbije u drugim zemljama Balka- ne bi imao mogućnost da svim građa- njihovu supranacionalnu ulogu i poziciju,
na ako u Srbiji vlada demokratija, odno- nima Srbije pred izbore dodijeli po 100 koja podrazumijeva da se Srbija odrekne
sno ako je u Srbiji uspostavljena vladavi- eura. Taj oblik kupovine glasova Vučić nekih dijelova svoje suverenosti prenose-
na prava, ako su u njoj zaštićena ljudska je legendirao kao pomoć građanima u ći je na supranacionalne institucije EU.
prava i slobode. Vučićev režim ne želi se uvjetima pandemije. Lideri zemalja EU, posebno lideri
Francuske i Njemačke, insistiraju na ja-
čanju posebnog sigurnosnog, pa i vojnog
identiteta EU, što znači da grade poseb-
nu suverenost EU naspram Kine i Ru-
sije, glavnih rivala koji su izvan pojma
političkog Zapada. Zapaža se da Kina i
Rusija žele upravljati nekim krizama na
prostoru EU. Cijeni se da neevropske sile
Kina i Rusija žele upravljati konfliktima
unutar evropskog kontinenta i EU. Za-
laganje za jačanje evropske suverenosti s
distancom naspram vanevropskih rivala
(Rusije i Kine) treba da postane sastavni
dio vanjske i sigurnosne politike Srbije.
U nekim slučajevima Vučić može biti
razočaran stavovima lidera najjačih evrop-
skih zemalja. Naprimjer, predsjednik Fran-
cuske Emmanuel Macron iz svoje posjete
Beogradu jula 2019. godine ostavio je ja-
sne poruke da Srbija može “zaboraviti na
2025. godinu kao datum ulaska u Evrop-
sku uniju” ako ne pronađe kompromis s
Kosovom, te da Srbija treba da “zaboravi
odreći autokratskog načina vladavine pa se Prema tome, Rusija na jedan, a EU na na svađe sa susjedima” i da tek tada može
suprotstavlja evropskim vrijednostima. U drugi način povećavaju moć Vučićeve au- računati na podršku Francuske.
inerciji suprotstavljanja evropskim vrijed- tokratske vladavine. Naravno, EU-ovi i U vrijeme dok je Donald Trump bio
nostima Srbija se približava Rusiji i Kini. ruski motivi podrške Vučićevoj vladavini predsjednik odnosi između SAD-a i EU
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić nisu isti. EU od Vučića očekuje da rije- došli su na vrlo nizak nivo. U nekim stra-
balansira između očekivanja koja od Srbi- ši kosovsku krizu, odnosno da Srbija na teškim pitanjima prekidana je njihova sa-
je ima EU i očekivanja koja od Srbije ima svom putu za članstvo u EU prizna Koso- radnja. Trump je odbacivao ugovore s EU
Rusija. Vučić je “fizički” – jednako za EU i vo, a u zamjenu tolerira njegove autokrat- i njenim članicama, koji su decenijama
Rusiju, a srcem samo za Rusiju. U tom ba- ske, antidemokratske metode vladavine s bili na snazi u transatlantskim odnosima
lansu Srbija je iskrena u saradnji s Rusijom, posljedicama ugrožavanja elementarnih Evrope i SAD-a. I pored toga, pred izbo-
čija bi očekivanja potpuno ispunila da nije ljudskih prava i sloboda, zloupotrebe re u kojima je Trumpa pobijedio Biden,
ograničenja, s obzirom na ovisnost od Za- medija pod svojom kontrolom, upotrebe predsjednik Srbije Vučić je rekao: “Pozicija
pada. Neiskrena je u saradnji s EU i njenim javnih sredstava za kupovinu, pa i krađu Srbije će biti nešto lakša ukoliko Donald
članicama s obzirom na to da svoju sarad- glasova na izborima. Dakle, finansiraju- Trump osvoji novi mandat.” I predsjed-
nju sa Zapadom podvrgava kontroli Rusije. ći Vučićevu autokratsku vladavinu, EU nik Rusije je imao sličan stav priželjkuju-
faktički ulaže u ruske interese usmjere- ći pobjedu Trumpa. Dakle, Beograd ujed-
KAKO EU DOPRINOSI JAČAJU ne protiv EU, što znači da EU sama sebe načava vanjsku politiku s Rusijom, a ne s
VUČIĆEVE AUTOKRATSKE MOĆI? ugrožava u onoj mjeri u kojoj jača ujedi- EU, kako se to podrazumijeva, s obzirom
U saradnji sa zemljama Zapada, Vučić njeni interes ideološki zamišljene velike na to da je Srbija dobila status kandidata
pribavlja njihova investicijska ulaganja u Rusije i velike Srbije. za članstvo u EU. n

STAV 19/11/2021 13