Page 11 - STAV broj 354

proteže i na susjedne zemlje u smislu te-
žnji da taj srbijanski državni centralizam
obuhvati sve prostore na kojima ima Srba,
posebno u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini,
Crnoj Gori, Kosovu i Makedoniji.
Srbijanske težnje za centralističkom
kontrolom na teritorijama koje je obuhva-
tala bivša SFRJ za ideološku podlogu imaju
negiranje nacionalne samobitnosti čitavih
nacija – hrvatske, bošnjačke, crnogorske i
makedonske, propagirajući da one pripa-
daju jednom te istom srpskom narodu, te
da srpski narod kao nacija obuhvata bal-
kanske katolike, muslimane i pravoslavce.
politička i elita SPC-a sastaju se radi za- demografske potencijale, materijalne i ne- Taj ideološki stav podrazumijeva naciona-
jedničkog donošenja političkih odluka. Ni materijalne vrijednosti. lističke postupke u pravcu asimilacije, s al-
jedna manifestacija koju organiziraju po- Staljinizam je progonio ljude koji vje- ternativom za one koji odbijaju asimilaciju
litičke i državne strukture Srbije i bh. en- ruju u Boga insistirajući na apsolutnom da budu pobijeni ili protjerani s teritorija
titeta RS-a nisu bez bitnog, aktivnog uče- ateističkom društvu i državi gdje se vjeruje koje velikosrpski centralizam smatra srp-
šća istaknutih svećenika SPC-a. Iz sredina samo Komunističkoj partiji, dok aktuelni skim zemljama.
SPC-a se javljaju ideje da srpske zemlje srpski lideri i njima naklonjeni svećenici Velikosrpska politička praksa pokazala
treba da budu “etnički čiste i religiozno SPC-a zagovaraju da srpske zemlje budu je upravo to, iako se normalnom ljudskom
homogene” i da u njima nema mjesta niti očišćene od nevjernika i nepravoslavaca, umu čini nevjerovatnim. Takve velikosrp-
za ateiste i agnostike, niti za pripadnike da se formalno ispoljava vjera u Boga, a ske ideološke osnove jesu izvor genocidnih
bilo koje druge, osim pravoslavne vjere. stvarno samo vjera u velikosrpske vođe. politika i ekstremno radikalnih nacionali-
Ustvari, kada se realno sagleda odnos Dakle, ideološka i politička orijentacija ak- stičkih ponašanja. Pri tome treba imati u
između srpskih političkih i crkvenih lidera, tuelnih, vladajućih srpskih lidera u Srbiji vidu da velikosrpski državni centralizam
sugerira se zaključak da brojni među Srbi- i bh. entitetu RS-u jeste spoj nacifašizma iz generacije u generaciju reproducira ideo-
ma vjersku identifikaciju nisu usmjerili kao i staljinizma, koji su u anticivilizacijskom lošku, političku i klerikalnu elitu, represiv-
pokornost Bogu, već kao dokaz pokornosti smislu bili isti, iako su se sukobljavali radi no postavljenu prema Srbima za slučaj ako
vladajućim političkim liderima. Kritizira- osvajanja teritorija i sfera utjecaja. ne prihvataju njihovu ideologiju, politiku i
ti Vučića, Dodika ili obojicu odjednom za Protiv ekstremnog separatističkog dje- praksu. U takvim okolnostima, srpski kao
mnoge je teži “moralni grijeh” nego op- lovanja s ciljem takozvanog međuetničkog i svaki drugi narod na zemaljskoj kugli u
sovati Boga. Naravno, političarima to od- razgraničenja uspostavom etnički i vjerski dubinama svoje svijesti, prihvatajući vri-
govara jer u tome vide perspektivu svojih čistih teritorija djeluju brojni srpski inte- jednosti univerzalnog dobra i ljudskosti,
uspjeha u održavanju vlasti. lektualci u Srbiji i BiH, među kojima ima živi zastrašen ako u praktičnom životu dođe
Dakle, vladajuće političke snage u Sr- i svećenika SPC-a. Tako je naprimjer vla- u sukob s ideologijom velikosrpskog cen-
biji i bh. entitetu RS-u jednako su protiv dika SPC-a Grigorije početkom oktobra tralizma, jer u protivnom slijedi odmazda
sekularnog uređenja države, kao i protiv 2019. godine rekao: “Glupa je teza da ćemo, etiketiranja izdajništvom, što u srpskom
građanskog. Stavljajući na “stub srama” kada se razgraničimo, živjeti dobro jedni društvu podrazumijeva brutalne moralne
jednako pristalice sekularizma, građan- pored drugih. Ne, mi ne možemo živjeti i psihološke posljedice.
skog uređenja i zajedničkog života ljudi jedni pored drugih. I kad se razgraničimo, Prema tome, srpska historija jeste kon-
raznih nacija i vjera, vladajuće srpske po- živjet ćemo jedni s drugima. Prvi susjed je tinuitet reproduciranja velikosrpskog ide-
litičke snage i njihovi lideri sve više pri- uvijek sudionik i u našem životu.” ološkog i političkog centralizma, kontinu-
mjenjuju metode nacizma i staljinizma. itet proizvodnje straha u masama srpskog
Ako je to uistinu tako, a mnogo štošta iz SRBIJANSKA IDEOLOGIJA naroda ako se odbacuje taj centralizam.
njihovog ponašanja potvrđuje da je upra- “CENTRALIZMA” Ideologiju velikosrpskog državnog cen-
vo tako, onda narodi na prostoru Balkana Bitno obilježje velikosrpske političke tralizma podržava Rusija na ideološkim
mogu očekivati sukobe do sada neviđe- svijesti kontinuirano je kroz historiju dr- osnovama panslavizma. Rusija hrabri Sr-
nih katastrofalnih posljedica za njihove žavni centralizam koji se s prostora Srbije biju da se ispoljava ekspanzionistički jer
bi na osnovama pravoslavlja praktički
ovladala prostorima na koje pretendira
SPC učestvuje u donošenju važnih političkih odluka. U nekim Moskva, s ciljem izlaska Rusije na Sre-
situacijama politička i elita SPC-a sastaju se radi zajedničkog dozemna more. Pod kontrolom Rusije
velikosrpski državni centrizam suvere-
donošenja političkih odluka. Ni jedna manifestacija koju nitet prepušta Rusiji, praktički tako da
organiziraju političke i državne strukture Srbije i bh. entiteta je Srbija marioneta Rusije, isto kao što u
tom marionetskom lancu djeluju srpski
RS-a nisu bez bitnog, aktivnog učešća istaknutih svećenika lideri i politički faktori u Bosni i Herce-
SPC-a. Iz sredina SPC-a se javljaju ideje da srpske zemlje treba govini, Crnoj Gori, Kosovu, Makedoniji i
Hrvatskoj. Rusija poduzima sve što može
da budu “etnički čiste i religiozno homogene” i da u njima da očuva svoju kontrolu na Srbijom i svim
nema mjesta niti za ateiste i agnostike, niti za pripadnike bilo srpskim političkim subjektima na Balka-
nu, što je posebno aktuelno pitanje u vezi
koje druge, osim pravoslavne vjere. s procesom integracije Srbije u EU. n

STAV 17/12/2021 11