Page 232 - Komünist Çinin Zulüm Politikası ve Doğu Türkistan

230

ce insan›n katledilmesine, binlercesinin yaralanmas›na, on binlercesinin

tutuklan›p iflkence görmesine neden oldu.
4 Haziran 1989 günü Halk›n Ordusu, Tiananmen'de gösteri yapan
ö¤rencilerin üzerine yürüdü ve Çin K›z›l Haç›'n›n verdi¤i rakamlara gö-
re 2.600 kifliyi öldürdü (Çin K›z›l Haç›'n›n verdi¤i rakamlara, Çin ordu-
su taraf›ndan gizlice gömülenler veya ak›betleri hiçbir zaman ö¤renile-
meyen kifliler dahil de¤ildi). Baflka kaynaklar ise ölü say›s›n›n 7 bin ile
20 bin aras›nda de¤iflti¤ini tahmin etmekteydiler. Olaylar s›ras›nda 7
binden fazla kifli yaraland›. 40 bin kifli tutukland› (daha sonra bunlar›n
bir ço¤u da halk›n gözü önünde idam edildi). 75 Ve böylece komünist

Çin, kendisine muhalif olanlar› etkisiz hale getirmekte ne kadar "baflar›-
l›" oldu¤unu bir kez daha tüm dünyaya göstermifl oldu.
Tiananmen, 1919'da da Çin halk›n›n Bat›l› sömürgeci devletlere kar-
fl› bafllatt›¤› genifl kat›l›ml› demokrasi hareketinin en önemli merkezi ol-
mufltu. Dolay›s›yla bu tarz gösteriler için sembolik bir anlam tafl›yordu.
Pek çok devlet binas›n›n bu meydan›n etraf›nda bulunuyor olmas› da,
zaman zaman yap›lan gösterilerde hep buras›n›n tercih edilmesine ne-
den oluyordu. 1989'daki gösteriler ise Pekin'deki üniversite ö¤rencileri-
nin, reformist görüflleri ile tan›nan ve gösterilerden k›sa bir süre önce
ölen Parti eski Genel Sekreteri Hu Yaobang'› anmak istemeleri ile baflla-
d›. Asl›nda ö¤rencilerin taleplerine hep s›cak yaklaflan Hu Yaobang'›n

ölümünden sonra, üniversitelerde Yaobang'› anma toplant›lar› yapmak
bir tür gelenek haline gelmiflti. Ve bu toplant›lar bir müddet sonra daha
çok demokrasi, üniversitelere ba¤›ms›zl›k, daha çok ifl imkan› ve bas›n
özgürlü¤ü isteyen toplant›lara dönüflmüfltü.
Ancak bu seferki anma töreni hepsinden farkl›yd›. Hu Yaobang'›n
ölüm tarihi olan 22 Nisan'da yüz binlerce ö¤renci meydan› doldurdu ve
taleplerini hükümete sunmak istediler. Ö¤rencilerin bu hareketi ve ta-
lepleri göz ard› edildi. Bunun üzerine ö¤renciler Pekin Üniversitesi Oto-

nom Federasyonu'nu kurduklar›n› aç›klad›lar. K›sa sürede harekete, ifl-

Komünist Çin'in Zulüm
Politikas› ve Do¤u Türkistan