Page 188 - Makaleler 1. Cilt

186 MAKALELER -1-

yat sahas› olarak görüyor ve görmeye de devam edecek.
Bu ülkelerden özellikle bir tanesi var ki 400 y›ld›r Ruslarla ba¤›ms›zl›¤›
u¤runa yapt›¤› mücadeleden asla vazgeçmedi ve özgürlü¤ü için can› paha-
s›na mücadele etti. Bu ülke tarihe cesurlu¤uyla, gözü karal›¤›yla ve ba¤›m-
s›zl›¤›na düflkünlü¤üyle geçen Çeçenistan'd›r.
Çeçenistan Rusya için di¤er Kafkasya cumhuriyetlerinden çok daha bü-
yük önem tafl›maktad›r. Bunun en önemli nedenlerinden biri, baflta petrol ve
do¤algaz olmak üzere sözkonusu bölgedeki yüksek rezervli do¤al kaynak-
lard›r. Sovyetler Birli¤i, So¤uk Savafl döneminde ihtiyac› olan tüm hammad-
deleri bu ülkelerden çok ucuz fiyata al›p kendi ihtiyac› için kullan›yordu.
Hatta bu hammaddeleri iflledikten sonra, ald›¤› ülkelere geri sat›yordu. Böy-
lece bu ülkeleri siyasi ba¤›ml›l›¤›n yan›nda, ekonomik olarak da kendine ba-
¤›ml› hale getiriyordu. Ancak SSCB'nin da¤›lmas›ndan sonra kendisi için bü-
yük bir hammadde kayna¤› olan bu cumhuriyetlerin birer birer ba¤›ms›zl›k-
lar›n› ilan etmesi, Rusya'y› da büyük bir ç›kmaza soktu. ‹flte Hazar ve Kazak
petrolleri üzerinde bu kadar oyun oynanmas›n›n ve Rusya'n›n bu kaynaklar
üzerinde bu kadar hak iddia etmesinin nedeni bu hammadde ihtiyac›d›r.
Yukar›da bahsetti¤imiz ekonomik etkinin yan› s›ra, Rusya'n›n yüzy›llar-
d›r devam eden "yay›lmac› politikas›" da Orta Asya ve Kafkasya'da yaflanan
kar›fl›kl›klar›n bir baflka önemli nedenini oluflturmaktad›r. SSCB'nin da¤›l-
mas›ndan sonra k›sa süreli bir bocalama dönemi geçiren Moskova, hemen
toparlanm›fl ve ba¤›ms›zl›¤›n› ilan eden yeni cumhuriyetler üzerinde yeni-
den hakimiyet kurmak için çok yönlü giriflimlerde bulunmufltur. Asl›nda
Rusya'n›n flu an bu cumhuriyetler üzerinde oynad›¤› oyunlar, Boris Yelt-
sin'in 1993 y›l›nda yapt›¤› bir konuflmayla da ilk sinyallerini vermifltir. Yelt-
sin yapt›¤› bir aç›klamada, "yitirdi¤i mevzileri yeniden ele geçirerek Rus-
ya'n›n süper güç niteli¤ini yeniden kazanaca¤›n›" ifade etmifltir. 1
Yani Rusya bu ülkelerin ba¤›ms›zl›klar›n› ilan etmelerini, özgürlükleri-
ne kavuflup, kendi ayaklar› üzerinde duracak hale gelmelerini kabul edeme-
mekte, bu bölgeleri yeniden ele geçirilmesi gereken mevziler olarak görmek-
tedir. Kazakistan'da, Azerbaycan'da, Da¤›stan'da, Ermenistan'da ve Gürcis-
tan'da yaflananlar da bu yay›lmac› politikan›n hayata geçirilmesinden baflka
bir fley de¤ildir. Çeçenistan da bu yay›lmac› politikan›n hedefi olan ve bu