Page 63 - Makaleler 1. Cilt

Anti-‹slami Enternasyonel 61

n›mlayan ülkelerin say›s›, bir elin parmaklar›n› geçmemektedir. Bu devletler-
den biri de Sudan'd›r.
Sudan'›n yak›n geçmiflini incelerken gündeme gelen en önemli konu, ül-
kede ony›llard›r süren kuzey-güney çat›flmas›d›r. Bu hem dini hem de etnik
bir çat›flmad›r: Ülkenin kuzeyinde Müslüman Araplar yaflar. Güneyde ise H›-
ristiyan Afrikal›lar ço¤unluktad›r. Bu dini ve etnik farkl›l›k, ülkenin s›n›rlar›-
n› masabafl›nda üreten ‹ngiliz sömürge yönetiminin bir miras›d›r. Ve bu mi-
ras, kanl› bir mirast›r: 1960 y›l›ndan itibaren, güneyli H›ristiyanlar, kuzeyde-
ki Müslüman Araplar›n denetimindeki Hartum yönetimine karfl› 12 y›l süren
bir ayaklanma yürütmüfllerdir. Anya-Nya adl› H›ristiyan örgütü taraf›ndan
yönetilen ayaklanma, 1972'de imzalanan bir anlaflma ile durdurulmufltur. Ve
son y›llarda, ‹slami rejimin kurulmas›ndan bu yana, güneydeki ayaklanma
Sudan Halk Kurtulufl Ordusu yeniden bafllam›flt›r. Çünkü "birileri", bu ayak-
lanmay› Hartum rejimine karfl› desteklemektedir.
Tahmin edilebilece¤i gibi, Güney Sudan ayaklanmas›n› destekleyen güç-
lerin bafl›nda ‹srail gelmektedir Benjamin Beit-Hallahmi, The Israeli Connecti-
on'da ‹srail'in Güney Sudanl› isyanc› güçleri 1960'l› y›llardan bu yana destek-
ledi¤ini bildiriyor. Buna göre ‹srail, o tarihlerden bafllayarak Anya-Nya hare-
ketine silah yard›m› ve askeri e¤itim vermiflti. Mossad, komflu ülkeler Ugan-
da, Çad, Etiyopya ve Kongo'daki istasyonlar› arac›l›¤›yla Güneyli ayaklanma-
c›larla ba¤lant› kurmufl, Torit kentindeki Mossad merkezinde 30 kadar Anya-
Nya gerillas› özel e¤itimden geçirilmiflti. ‹srail 1970 y›l›nda Sudan'›n güneyin-
deki Uganda ile bir anlaflma yaparak, Uganda-Sudan s›n›r›n› rahatl›kla kul-
lanma ve Anya-Nya'ya destek verme imkan›n› geniflletmiflti. Eski bir Alman
gerillas› Rolf Steiner'›n söyledi¤ine göre, ‹srail, Güney Sudanl› ayaklanmac›-
lara destek veren en önemli güç konumundayd›.
Ancak Güney Sudan ayaklanmas›, az önce belirtti¤imiz gibi, Anya-Nya li-
derleri ve Hartum hükümeti aras›nda 1972'de yap›lan Addis Ababa Anlaflma-
s› ile -geçici olarak- sona erdi. 1972-1985 y›llar› aras›nda ülkede iktidar Cafer
Numeyri'nin elindeydi. Sudan'daki ‹slami geliflimin "ruhani" lideri olan ve o
dönem parlamento üyeli¤i yapan Hasan el-Turabi, Numeyri taraf›ndan 8 se-
ne süreyle hapse mahkum edildi. Ve do¤al olarak, Numeyri ile ‹srail'in iliflki-
leri çok iyiydi: Hallahmi, Numeyri'nin Yahudi Devleti ile "son derece yak›n