Page 82 - Canlılardaki Fedakarlık ve Akılcı Davranışlar

80 CANLILARDAK‹ FEDAKARLIK

Üremek ‹çin Uzun Yollar Kateden Bir Di¤er Canl›: Gri Balina
Her y›l Aral›k ve Ocak aylar›nda gri balina Kuzey Buz Denizi'nden yo-
la ç›kar ve Kuzey Amerika'n›n güneybat› sahillerinden geçerek Kaliforni-
ya'ya do¤ru yüzer. Amac› do¤urmak için ›l›k sulara ulaflmakt›r. ‹lginç olan
ise, gri balina bu yolculu¤u s›ras›nda hiçbir fley yemez. Ancak önceden ted-
birini alm›fl ve uzun yaz günleri boyunca, kuzeyin besin yönünden zengin
sular›ndaki yiyeceklerle kendine enerji depolam›flt›r. Gri balina, Bat› Meksi-
ka'n›n tropikal sular›na ulafl›r ulaflmaz do¤um yapar. Yavrular, annelerinin
sütleriyle beslenir ve ya¤ takviyesi yaparlar, böylece di¤er gri balinalarla
Mart ay›nda Kuzey Denizi'ne do¤ru yapacaklar› göç için güç kazanm›fl olur-
lar. 68

Sihlid Bal›klar›n›n ‹tinal› Bak›m›
Difli ve erkek sihlid bal›klar› yumurtalar› ve yavrular›yla yak›ndan ilgi-
lenirler. Bal›klardan biri, yumurtalar›n bulundu¤u yerin yukar›s›nda durur
ve devaml› olarak kuyruk ve yüzgeçleriyle onlar› yelpazeler. Difliyle erkek
birkaç dakikada bir nöbet de¤ifltirirler. Yelpazelemenin amac› yumurtalar›n
iyi geliflebilmeleri için daha fazla oksijen sa¤lamakt›r. Bu çal›flma ayr›ca
mantar sporlar›n›n yumurtalar›n üzerine yerleflerek geliflmelerini de önler.
Sihlidlerin yumurtalar›yla ilgilenmelerinin temelinde yumurtalar›n te-
mizli¤inin sa¤lanmas› vard›r. Bunun için döllenmemifl yumurtalar› da yiye-
rek geriye kalan sa¤l›kl› yumurtalar›n hastalanmas›n› önlerler. Daha sonra-
ki evrede ise yumurtalar› bulunduklar› yerlerinden alarak kumda kazd›kla-
r› oyuklardan birine götürürler. Tafl›ma ifllemini ise her seferinde a¤›zlar›na
birkaç yumurta alarak yaparlar. Biri çukura giderken, di¤eri nöbet bekler.
Daha sonra yine ayn› ifllem tekrarlan›r. Yavrular yumurtadan ç›kt›klar› za-
man difliyle erkek onlar› dikkatle korur. Genellikle yumurtadan yeni ç›kan
yavrular hep birarada kal›rlar, gruptan biri ayr›ld›¤›nda difli ya da erkek bu
yavruyu a¤z›na alarak tekrar di¤erlerinin yan›na götürür. 69
Temizlik konusunda hassas olan tek canl›, Sihlid bal›klar› da de¤ildir.
Örne¤in difli k›rkayak, yumurtalar›n› herhangi bir mantar tehlikesine karfl›
korumak için onlar› s›k s›k yalar. Daha sonra onlar›n etraf›nda bükülerek,
yavrular yumurtadan ç›kana kadar onlar› düflmanlar›ndan korur. 70