Page 88 - Makaleler 3. Cilt

86 MAKALELER -3-

yaparken, sonradan yaflanacaklar› hesaplam›fllard›. Bunun en önemli
göstergesi ise Bill Clinton'›n müdahale karar›n› aç›klayan konuflmas›nda
k›saca geçti¤i "kara harekat›n› düflünmüyoruz" fleklindeki mesaj›yd›.
Nitekim mesaj istenilen yere, yani Miloseviç'e ulaflm›fl ve Kosova'daki
S›rp sald›r›lar› soyk›r›m boyutuna tafl›m›flt›.
NATO'nun havadan yap›lan müdahalesi, devam›nda çok büyük bir
göçü getirdi. Üzerlerine bomba ya¤d›r›lan, bir yandan da S›rp askerleri-
nin karadan yapt›klar› bask›yla karfl› karfl›ya olan yüzbinlerce insan, ka-
d›n, yafll› ve çocuk canlar›n› kurtarabilmek için yollara döküldü. ‹lkel
ulafl›m araçlar›yla veya günlerce yürüyerek göç etmek zorunda kald›lar.
Top atefli alt›nda evlerini terk edenler yüzlerce saat, kucaklar›nda çocuk-
lar›yla birlikte yürüdüler. So¤uk havayla, açl›kla, çamurla, karla, ya¤-
murla mücadele etmek zorunda kald›lar. Mültecilerin güzergahlar› çok
s›k› bir abluka alt›nda bulunduruldu¤undan, buralara g›da ve ilaç sevki-
yat› yap›lam›yordu. Bu nedenle salg›n hastal›klar baflgösterdi. Kad›nlar
yeni do¤mufl bebeklerini aylarca su ve ekmekle beslemek zorunda kald›-
lar. Yol boyunca binlerce çocuk, yafll› ve kad›nlar hayat›n› yitirdi. On bin-
lerce mülteci ise hala kay›p. Göçmenlerin bir bölümünü Arnavutluk s›n›-
r›nda durduran S›rplar, onlar› geri götürüp NATO taraf›ndan vurulmas›
muhtemel stratejik tesislere kapatt›klar› yaz›ld›. NATO Avrupa Kuvvet-
leri Komutanl›¤›'na (SHAPE) göre Kosova'da yaflanan çat›flmalar s›ras›n-
da 960 bin Kosoval›, mülteci durumuna düfltü. Geride kalanlar ise katli-
amlara, tecavüzlere maruz kald›lar.
Müdahale Kosoval› Müslümanlara güvenlik imkan› sa¤layaca¤› yer-
de, Miloseviç'e Kosoval› Müslümanlar› belirli bölgelerden kanl› flekilde
kovma imkan› verdi. NATO kuvvetleri ise birkaç kez de S›rp tank› diye
mülteci konvoylar›n› bombalad›lar. Müdahale Kosoval›lar› savafl önce-
sinden daha da zor duruma soktu. Çünkü bombalar onlar› tehdit ediyor-
du. Acaba bat›l› ülkeler bunu tahmin mi edememiflti? Asl›nda bu sonu-
cun tahmin edilmesi zor de¤ildi. E¤er amaç Kosova'da yap›lan zulmü
durdurmaya yönelik olsayd›, müdahale karadaki dengeleri de gözeten
bir stratejik planlama ile yürütülürdü. Çünkü NATO Genel Kuvvetler
Komutan› General Clark'›n da bir konuflmas›nda belirtti¤i gibi "kapsam›